Στη γειτονιά των αγγέλων θα σμίξει με τον αγαπημένο του φίλο και συνεργάτη Γιάννη Διδίλη που τον περιμένει για μία ακόμα θρυλική συνεργασία από αυτές, που έχουν σημαδέψει τη μουσική της Ελλάδας. ΟιΚοζανίτες έχουμε αγάπη και έφεση στην μουσική και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην Κοζάνη δημιουργήθηκε το 1924 από τον ΕδμόνδοΣασαρόλη η πρώτη συμφωνική ορχήστρα στην Ελλάδα, πολύ πριν από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Τεράστιο είναι το πένθοςγια την απώλεια του μεγάλου μουσικοσυνθέτηΜίκη Θεοδωράκη που έφυγε σε ηλικία 96 ετών. Εμείς είπαμε το δικό μας «αντίο« στον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, στην εμβληματική αυτή προσωπικότητα και το έργο του, καταγράφοντας κάποια αποσπάσματα από όσα είπαν για τον Μίκη, ερμηνευτές, συνθέτες, στιχουργοί, τραγουδοποιοί, μουσικοί.
«Αναζητητής της παγκόσμιας αρμονίας, οικουμενικός Έλληνας με παγκόσμια απήχηση υπήρξε ο κορυφαίος μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης. Συγχρόνως, φλογερός αγωνιστής, όπου διαπίστωνε τον ανθρώπινο πόνο, την λαχτάρα για τη δικαιοσύνη, τον πόθο για τη φιλική συνύπαρξη των λαών, την παγκόσμια ειρήνη και αδελφοσύνη.
Είχε μια παιδικότητα ο Μίκης και πείσμα, ήθελε να είναι ο πρώτος και ξεχωριστός. Ακόμη και οι αντιφάσεις του, οι συγκρούσεις μαζί του είχαν ενδιαφέρον.
Έφυγε σήμερα ο τελευταίος των μεγάλων. Των τελευταίων μεγάλων Ελλήνων. Είναι ημέρα πένθους, βαθιάς συγκίνησης αλλά και πνευματικής ανάτασης.
Ηταν παράφορος. Δεν τον χωρούσε ο τόπος. Ξεχείλιζε από μουσική, αιώνια νιάτα, πάθος και ρομαντισμό. Ηταν ένας μεγαλοφυής, ένας λεοντόκαρδος, ένας άνθρωπος αναγεννησιακός. Ένας οικουμενικός άνθρωπος.
Πενθούμε το φθαρτό σώμα. Αυτό το δυνατό σώμα που υπέστη διωγμούς, εξορίες, φυλακίσεις, απομόνωση, φάλαγγα. Γιατί το πνεύμα και η ψυχή είναι κληροδοτημένα σ’ αυτόν τον λαό και στον κόσμο όλο.
Επάνω σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η ελληνική μουσική, όπως τα δύσκολα χρόνια είχε λεχθεί ότι στο φέρετρο του Κωστή Παλαμά ακουμπά η Ελλάδα.
Ο Μίκης ήταν αυτός που δημιούργησε τον μουσικό πολιτισμό του 20ού αιώνα.
Με τον Μίκη ήταν αδύνατο να μη γελάσεις. Ο,τι σκληρό και απρόσιτο ήθελε να πει το περνούσε με το χιούμορ του.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά το αφοπλιστικά πηγαίο, σχεδόν παιδικό χαμόγελό του, την απλότητα, τον ενθουσιασμό και την αμεσότητα μέσα από την οποία επικοινωνούσε, την εγκάρδια χειραψία και την πραότητα στο βλέμμα του.
Η απώλεια του Μίκη Θεοδωράκη είναι μοναδική. Η στιγμή είναι ιστορική. Με ένα έργο όμως που παραμένει ζωντανό είναι και ο ίδιος εξαιρετικά παρών. Αν είναι κάτι η αθανασία, είναι αυτό.
Στην παγκόσμια ιστορία, είναι λιγοστές οι φορές που οι «θρύλοι» αναγνωρίζονται και τιμώνται εν ζωή.
(εφημερίδα ΝΕΑ)
Στην μνήμη του Γιάννη Διδίλη, πιανίστα, συνθέτη, μαέστρου, συνεργάτη του Μίκη Θεοδωράκη
Με τον θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη έρχεται στο μυαλό μας και ένας δικός μας άνθρωπος που έπαιξε σπουδαίο ρόλο στο μουσικό γίγνεσθαι του Μίκη Θεοδωράκηκαι αυτός δεν ήταν άλλος απότονπιανίστα και ενορχηστρωτή του Μίκη, ΓιάννηΔιδίλη.
Ποιος ήταν αυτός ο σπουδαίος μουσικός;
Ο Γιάννης Διδίλης γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1921, σπούδασε στο Ωδείο Κοζάνης και Θεσσαλονίκης καθώς και στην Εθνική σχολή Μουσικής του Υπουργείου Πολιτισμού. Συνθέτης ενορχηστρωτής, μαέστρος, έπαιζε σαντούρι, ακορντεόν και πιάνο. Το 1950-58 έκανε δική του ορχήστρα, συνεργαζόμενος με την Μπελίντα και τον Ρουχωτά και έγραφε μουσική σε στίχους του Γιώργο Οικονομίδη. Η μουσική του παιδεία ήταν καθαρά κλασσική και μάλιστα υψηλού επιπέδου.
Συνεργάστηκε με τον Μίκη Θεοδωράκη και χάρη στο Διδίλη παίχτηκε το Κάντο Χενεράλ. Στο Παρίσι το 1971 έγινε και η πρώτη παρουσίαση στο Παρίσι ενώπιον του Πάμπλο Νερούδα. Το 1963 συνεργάστηκε με την Νάνα Μούσχουρη, στη συνέχεια έγινε συνεργάτης μόνιμος του Μίκη Θεοδωράκη. Το 1966 βρίσκεται στη Γερμανία επικεφαλής της Ορχήστρας του Θεοδωράκη, μαζί του η Μαρία Φαραντούρη και άλλοι τραγουδιστές. Δικοί του είναι οι τραγουδιστές Γιάννης Πουλόπουλος και Αντώνης Καλογιάννης. Το 1967 διαλύεται η ορχήστρα . Ο Θεοδωράκης είναι κρατούμενος και ο Διδίλης δουλεύει τη μουσική για τη «Ρωμιοσύνη» και τα «Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» και ολοκληρώνει το έργο σε μικρό χρονικό διάστημα . Κατά τη διάρκεια της χούντας εργάζεται σε πλακιώτη μπουάτ και παρουσιάζει τα τραγούδια της «Ρωμιοσύνης». Διώχθηκε από τη χούντα. Τον Φεβρουάριο του 1972 πεθαίνει τραγουδώντας τη «Ρωμιοσύνη» μαζί με τον Αντ. Καλογιάννη και τους συνεργάτες του.
Ο Διδίλης αγωνίστηκε και μόχθησε για την Ελληνική μουσική, το ελαφρό και λαϊκό τραγούδι. Τίμησε την Κοζάνη ως διακεκριμένος μουσικός πανελλήνια και Ευρωπαϊκά. Η Κοζάνη τι έκανε για τον Διδίλη; Τα στοιχεία που γράφω και άλλα πολλά μου έδωσε προ ετών ο Γιώργος ΡούσηΔαδαμόγιας, φίλος της οικογένειας του Διδίλη. Η οικογένεια Διδίλη έχει μεγάλη παρουσία στην Κοζάνη και πολλά μέλη έχουν ασχοληθεί με τη μουσική.
Περιοδικό ΕΛΙΜΕΙΑΚΑ του συλλόγου Κοζανιτών Θεσσαλονίκης «Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ»
Φωτογραφία. Ο Διδίλης στο μέσον με την ανθοδέσμη και συνεργάτες του, πίσω αριστερά ο Μίκης Θεοδωράκης.
Γιάννης Κορκάς
Η σχέση του Γιάννη Διδίλη με τα έργα του Μίκη Θεοδωράκη ήταν μια σχέση ζωής. Η μοίρα θέλησε ο Μίκης Θεοδωράκης και ο ΓιάννηςΔιδίλης να συναντηθούν.Οι δυο τους είχαν συνεργαστεί σε όλα τα εμβληματικά μουσικά έργα του Μίκη.
Από την συνέντευξη του Μίκη Θεοδωράκη στον Νίκο Νικόλιζα (Περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 2ο ,2009)
– Από όλους όσους συνεργαστήκατε, ποιος σας λείπει περισσότερο και γιατί;
Μίκη Θεοδωράκης : Ο Γιάννης Διδίλης, που υπήρξε η ψυχή της μουσικής μου στα χρόνια της πρώτης μου λαϊκής ορχήστρας, την εποχή που έθετα τα θεμέλια του έργου μου. Ήταν ένας πολύ επιτυχημένος συνθέτης τραγουδιών ελαφράς μουσικής. Σπουδαίος πιανίστας και ολοκληρωμένος μουσικός. Το θέρος του 1961 διηύθυνε την Ορχήστρα του στην Θεσσαλονίκη σε κάποιο μουσικό-χορευτικό κέντρο. Κάποια μέρα έδωσα συναυλία στον κινηματογράφο που βρισκόταν δίπλα στο κέντρο αυτό. Τότε πρώτο-άκουσε τη μουσική μου και την ίδια στιγμή εγκατέλειψε τη δουλειά του και τη μουσική του, μπήκε στο μικρό του αυτοκίνητο και άρχισε να μας ακολουθεί από πόλη σε πόλη. Έως ότου γνωριστήκαμε και έγινε όχι μόνο ο πιανίστας της ορχήστρας μας αλλά η ψυχή της μουσικής μου. Έφυγε πρόωρα κι αυτό μου κόστισε πολύ. Σαν ελάχιστο δείγμα της φιλίας και της ευγνωμοσύνης μου, του έχω αφιερώσει το “CantoGeneral”.
Τo ιστορικό της μουσικής του Canto General-1971
«Εκείνο τον καιρό κάλεσα τον Γιάννη Διδίλη να φύγει από την Ελλάδα και να΄ρθει κοντά μου για να μπει επικεφαλής στη λαϊκή μου ορχήστρα. Δίναμε τότε τη μια συναυλία μετά την άλλη στην Ευρώπη, στην Αυστραλία, στην Αμερική. Παράλληλα μπαίναμε κάθε τόσο σε διάφορα στούντιο για δίσκους, τηλεοπτικά φιλμ και εκπομπές. Έπρεπε να έχω κάποιον δίπλα μου που να γνωρίζει και να αγαπά τη μουσική μου καλύτερα κι από μένα. Κι αυτός δεν ήταν άλλος από τον Διδίλη. Έφτασε λοιπόν μια μέρα στο Παρίσι. Αργότερα έφερε τη γυναίκα του και την κόρη του. Νοίκιασαν ένα διαμέρισμα κοντά στο δικό μου, στο Καρτιέ Λατέν, και στρωθήκαμε στη δουλεία. Φυσικά το πρώτο κιόλας βράδυ θέλησε ν΄ακούσει όλη την εργασία μου από τον καιρό που χωρίσαμε, δηλαδή από τις 20 Απριλίου του 1967… Όταν κάποτε έφτασα στα σχέδια του CANTO GENERAL, με ρώτησε τη σκοπεύω να κάνω. «Τίποτα» του είπα, «όπως βλέπεις πνίγομαι στη δουλεία».
-Τότε θα το διδάξω εγώ στην ορχήστρα και τους τραγουδιστές. Αυτό είναι το ωραιότερο έργο σου…είπε
Κάθισε λοιπόν μπροστά στο πιάνο του ο Διδίλης, και για τρεις τουλάχιστον μήνες δεν βγήκε από το σπίτι του. Κατάφερε στο τέλος να διδάξει ένα έργο πολύ-ρυθμικό και από μια άποψη «ανώμαλο» για ένα λαϊκό οργανοπαίχτη. Ακόρντα δύσκολα με συνεχείς αλλαγές. Μελωδίες και κόντρα-μελωδίες. Κι όλα αυτά οι μουσικοί τα ΄μάθαν με το αυτί. Απέξω.
Το CANTO GENERAL είναι αφιερωμένο στη μνήμη του μεγάλου φίλου μου και συνεργάτη Γιάννη Διδίλη, γιατί χωρίς αυτόν ίσως βρισκόταν ακόμα θαμμένο ανάμεσα στις μουσικές σημειώσεις που περιμένουν κάποιο χέρι να τις ανασύρει στο φως.»
Γράφει ο Νίκος Λόλης
«Η συναυλία μας λόγου και μουσικής με το Κίνημα Πολιτισμού και Ειρήνης πραγματοποιήθηκε στην Κοζάνη το 1974. Πιάνο-τραγούδι ο Μίκης, τραγούδι-κιθάρα η αφεντιά μου, Κώστας Πρατσινάκης τραγούδι, Νίκος Μωραιτόπουλοςκιθάρα-τραγούδι, η Βασ.Βιρουράκητραγούδι…αυτούς θυμάμαι. Όλοι ήμασταναπό τις μπουάτ ”ΚΑΤΜΑΝΤΟΥ” και ”ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΟ” της Θεσ/νίκης.
Πάμε λοιπόν στο σινεμά “Φίλιππος” στη κεντρική πλατεία της πόλης και πάνω στο πάλκο (σκηνή) βλέπουμε δυο πιάνα. Μα γιατί δυο πιάνα αναρωτηθήκαμε, θέλαμε μόνο ένα που θα έπαιζε ο Μίκης. Επειτα μάθαμε ότι το δεύτερο ήταν επιθυμία του Μίκη να στηθεί στη σκηνή προς τιμήν του Γιάννη Διδίλη (που δεν ήταν πια στη ζωή),του επί χρόνια πιανίστα της ορχήστρας του και ενορχηστρωτή σε πολλάδισκογραφημένατραγούδια του, ο οποίος καταγόταν από την Κοζάνη.
Συνθέσεις του ΓιάννηΔιδίλη
“Εγώ για σένα μόνο ζω” Σώτος Παναγόπουλος
Μουσική: Γιάννης Διδίλης Στίχοι: Γιώργος Οικονομίδης
1η εκτέλεση σε 45ρακι του 1963
“Είπες θα φύγω κι έφυγες” Αντώνης Καλογιάννης
Στιχουργός: Δημήτρης Χριστοδούλου Συνθέτης: Γιάννης Διδίλης
“Μην χτυπάς τα σπουργιτάκια”Πόπη Αστεριάδη
Στίχοι: Γιώργος Οικονομίδης Συνθέτης: Γιάννης Διδίλης
“Ο ήλιος εβασίλεψε” Καίτη Μπελίντα
Στίχοι: Ηρακλής Παπασιδέρης Συνθέτης: Γιάννης Διδίλης
“Σε καρτερώ” Κρίστιαν Κάρτερ
Στίχοι: Γιάννης Φερμάνογλου Συνθέτης: Γιάννης Διδίλης
“Τον πόνο μέσα μου κρατώ” Αντώνης Καλογιάννης
Στίχοι: Δημήτρης Χριστοδούλου Συνθέτης: Γιάννης Διδίλης
“Φεύγει η ζωή”Κρίστιαν Κάρτερ
Στίχοι: Γιάννης Φερμάνογλου Συνθέτης: Γιάννης Διδίλης
“Φτωχόπαιδο”
Στίχοι: Μαρούδας, ΜιχαήλΣυνθέτης: Γιάννης Διδίλης
Η Κοζάνη πότε θα τιμήσει τον Γιάννη Διδίλη;
Ξεχάστηκε η υπόσχεση του παλαιού δημάρχου ΠάριΚουκουλόπουλου να δώσει το όνομα του σε μια οδό διπλά στον μεγάλο Μίκη Θεοδωράκη , δεν είναι αργά το σημερινό δημοτικό συμβούλιο , να υλοποίηση την υπόσχεση και να δούμε μια οδό Γιάννη Διδίλη στην Κοζάνη, η ακόμα να ονομάσει το ωδείο Κοζάνηςσε δημοτικό ωδείο Κοζάνης “Γιάννη Διδίλη”
«Γιατί μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη είναι από εκείνους που αγωνίσθηκαν με την μουσική για να σηκωθούμε όλοι εμείς λίγο ψηλότερα λίγο ψηλότερα »
Ο Μίκης Θεοδωράκης έφυγε από την ζωή, αφήνοντας πίσω μία ανεκτίμητη παρακαταθήκη για την μουσική και την δημοκρατία.Από την Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν μέχρι τον Ζορμπά και την μελοποίηση του Ελύτη και του Νερούδα, ο Μίκης Θεοδωράκης κατήργησε τα σύνορα με το μεγαλείο της μουσικής του. Μαζί με τον πιστό του φίλο, Γιάννη Διδίλη θα συναντηθεί τώρα, τον φίλο που ακολούθησε τον εξόριστο Μίκη στο Παρίσι ώστε οι νότες τους να αντηχήσουν τους αγώνες όλων των λαών για την προστασία των ιδανικών της ειρήνης, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Τον αποχαιρετούμε με σημαίες και με ταμπούρλα και τον ευγνωμονούμε!
Αγαπημένε μας Μίκη, να είσαι σίγουρος, ότι …αυτά τα δένδρα δεν βολεύονται με λιγότερο ουρανό!Το παρόν του μέλλοντός μας, με την πλούσια κληρονομιά που μας αφήνεις, θα είναι ανατροφοδότης και πυροκροτητής, στους αγώνες των νέων γενιών για την Ελλάδα που ονειρεύτηκες και αγωνίστηκες.
