Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της ΠΕ Γρεβενών, κοντά στα όριά της με τις ΠΕ Κοζάνης, Λάρισας, Τρικάλων και είναι η νοτιότερη κωμόπολη της Μακεδονίας.
Είναι κτισμένη σε μικρό οροπέδιο στις νότιες πλαγιές των Καμβουνίων Ορών, απέναντι από το ύψωμα του Τέρτιμου (1093μ.). Διαθέτει χαμηλή οικιστική δόμηση, αρκετό πράσινο και τα γύρω βουνά είναι κατάφυτα από βελανιδιές, πεύκα και έλατα. Το κλίμα της είναι ξηρό και δροσερό τους καλοκαιρινούς μήνες.
Στη Δεσκάτη λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο την Παρασκευή του Πάσχα (ανήμερα της γιορτής της Ζωοδόχου Πηγής) το έθιμο της Ανδρομάνας. Το έθιμο αυτό αποτελείται από ιδιόρρυθμα παραδοσιακά τραγούδια και χορούς της Πασχαλιάς, συναντάται μόνο στη περιοχή αυτή και αναβιώνει εδώ και αρκετές δεκαετίες πάντα αυτή την ημέρα, την πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα.
Η «Ανδρομάνα» ξεκίνησε την εποχή της Τουρκοκρατίας, όπου ήταν ο καλύτερος τρόπος, με τον οποίο οι Δεσκατιώτες περνούσαν τα μηνύματα της λευτεριάς και της επανάστασης με τις αλληγορικές έννοιες των τραγουδιών και μάλιστα με την παρουσία των Τούρκων.
Στη Δεσκάτη Γρεβενών, μόλις δύο χιλιόμετρα από την πλατεία, βρίσκεται μια υπερ-αιωνόβια βελανιδιά, ηλικίας 1.300 ετών. Πρόκειται για μία σπάνια, ποδισκοφόρο δρυ (quersus pedunculiflora), που σύμφωνα με τους επιστήμονες που πραγματοποίησαν την δενδροχρονολόγησή του, φαίνεται να φύτρωσε περίπου το 720 μΧ. Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτό το θηριώδες δένδρο κατάφερε να μείνει ζωντανό στο χρόνο, επιβιώνοντας σ’ ένα περιβάλλον με έντονη ανθρώπινη παρουσία τα τελευταία 5.000 χρόνια.
Ο πληθυσμός της Δεσκάτης αποτελείται από 4.647 κατοίκους, μαζί με των γειτονικών κοινοτήτων είναι 5.642 κάτοικοι, των οποίων ο αριθμός κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ξεπερνά τους 6.500. Οι κάτοικοί της ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Εδώ ο επισκέπτης δυστυχώς δεν θα δει όμορφα, διατηρητέα και γραφικά κτίρια, γιατί αυτά δεν υπάρχουν πια. Θα συναντήσει όμως μια ζωντανή κωμόπολη, με εναλλαγή έντασης και δράσης, που φροντίζει και κρατά ζωντανά πολλά από τα “καλά” ενός χωριού, μέσα σ’ αυτά και τη διαλεκτό της. Αποτελεί ένα αυτόνομο, κοινωνικό, διοικητικό, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο. Κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν και είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Ένα άλλο προσοδοφόρο επάγγελμα της περιοχής είναι η βιοτεχνία ειδών για το στρατό και την εκκλησία, ενώ υπάρχει και Συνεταιρισμός σιδήρου και μετάλλου.
Στο κέντρο της πόλης η εκκλησία των πολιούχων Κων/νου και Ελένης αποτελεί σημείο αναφοράς και καμάρι Δεσκατιωτών. Η όμορφη πεζοδρομημένη κεντρική πλατεία με τα παραδοσιακά και σύγχρονα εστιατόρια, τις ταβέρνες, τα καφενεία και καφέ, καθώς και τα διάσπαρτα ταβερνάκια στον κεντρικό δρόμο και τον πεζόδρομο και τις συνοικίες καλύπτουν τις ανάγκες για διασκέδαση όλων των ηλικιών.
Αξίζει κανείς να δοκιμάσει στη Δεσκάτη σπιτικές πίτες, κεμπάπ και γαρδούμπα σε μία πληθώρα ταβερνών και εστιατορίων, να ακούσει παραδοσιακούς ήχους από ντόπιους οργανοπαίχτες με μεράκι ή να διασκεδάσει σε πολλά μπαρ.
Το Καταφύγιο του Ορειβατικού Συλλόγου στη Βουνάσα στα 1415μ
Το καταφύγιο του ορειβατικού συλλόγου στη Βουνάσα (1415 μ.) δίπλα στον Πρίονο (1615 μ.), χωρητικότητας 50 ατόμων, αποτελεί πόλο έλξης για διαμονή, σε ορειβάτες- πεζοπόρους και μη, όλες τις εποχές. Από αυτό μπορεί κανείς να δει τις ομορφιές της Ξηρολίμνης, της κορυφής Πρίονος στα 1616 μ., την Κοζάνη, τον κάμπο των Γρεβενών, τη λίμνη Πολυφύτου και τη Λίμνη του φράγματος του Αγ. Ιλαρίωνα.
Το Καταφύγιο έχει τη δυνατότητα να φιλοξενήσει γύρω στους 70 ορειβάτες-πεζοπόρους και αποτελεί τη βάση για οποιαδήποτε ορειβατική και αναρριχητική προσπάθεια. Η κατασκευή του υπήρξε μία από τις βασικές επιδιώξεις και προσπάθειες του Φυσιολατρικού – Ορειβατικού Χιονοδρομικού Συλλόγου Δεσκάτης (Φ.Ο.Χ.ΣΥ.Δ.), απώτερος σκοπός του οποίου είναι ο σεβασμός και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και η διάσωση της χλωρίδας και πανίδας της Βουνάσας. Το Καταφύγιο λειτουργεί κατόπιν συνεννόησης με το Σύλλογο.
Το μικρό χιονοδρομικό κέντρο κάτω από τον Πρίονο μπορεί να «μυήσει» μικρούς και μεγάλους στην ομορφιά της χιονοδρομίας και του ski. Τα βράχια του Πρίονου μπορούν να ικανοποιήσουν κάθε κατηγορίας αναρριχητές. Η πλούσια πανίδα και χλώρίδας της Βουνάσας δίνει την ευκαιρία στον περιηγητή να μαζέψει βότανα, να γνωρίσει και να αγαπήσει το «τσάι του βουνού», το αγαπημένο βότανο των Δεσκατιωτών. Ο Αλιάκμονας δίνει τη δυνατότητα να συμμετάσχει ο καθένας σε δραστηριότητες ιδιαίτερων σπορ: canoe-kayak, rafting κλπ.
Περιπλανηθείτε στους διαλυμένους οικισμούς της περιοχής, Ρόγγια, Λάη, Καλύβια, Γκορτσιά, Μέλοβο, στο οποίο σώζεται ο ανακαινισμένος ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, που λειτουργούσε και ως γυναικεία μονή επί Τουρκοκρατίας. Είναι ο αρχαιότερος οικισμός της Δεσκάτης.
Θαυμάστε τις εικόνες του παλιού ναού του Αγίου Αθανασίου στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στον οικισμό του Αϊ- Γιώργη (1851).
Περπατήστε μέχρι τη Βρυσοπoύλα, στη περιοχή «Κογιάθκα», και πιείτε το νερό της. Η παράδοση λέει ότι έτσι θα αγαπάτε τον τόπο μας.
Αξίζει να αναζητήσετε τα τοπικά προϊόντα: βότανα, τραχανά, μέλι, χυλοπίτες, λικέρ (από τσάπουρνα, κράνα, καρύδια κ.ά.), κρασί, τσίπουρο και κάθε 4 χρόνια μη ξεχνάτε να έρχεστε στο «Πανδεσκατιώτικο Αντάμωμα».
Περισσότερες Πληροφορίες ΕΔΩ
