Η Σιάτιστα είναι από τους τόπους της Ελλάδας που σε όλη τη διάρκεια του χρόνου ζωντανεύουν έθιμα με μακραίωνη ιστορία και τα οποία συναντώνται μόνον σ’ αυτήν την αρχοντική πόλη της Δυτικής Μακεδονίας. Ήθη έθιμα και παραδόσεις που παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο δίνοντας το δικό τους χρώμα την περίοδο των εορτών και καθ όλη την διάρκεια του δωδεκαημέρου, αυτούσια όπως τα κληρονόμησαν οι κάτοικοι και όπως απαιτεί η παράδοση αιώνων στην περιοχή.
ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΚΛΑΔΑΡΙΑΣ
23 Δεκεμβρίου
Το άναμμα της κλαδαριάς είναι μια γραφική, γιορταστική εκδήλωση, αλλά και από τα χαρακτηριστικά έθιμα του δωδεκαημέρου της Σιάτιστας. Η Κλαδαριά γίνεται από ξερά χόρτα το λεγόμενο «Λόζιο» που τον μαζεύουν τα παιδιά από τα χωράφια ή αμπέλια αμέσως μετά τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου.
Ο Λόζιος φορτώνεται σήμερα στα αυτοκίνητα, ενώ παλιά στα ζώα και τοποθετείται σε μία αποθήκη (αχυρώνα) μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου για να ετοιμαστεί η κλαδαριά.
Το βράδυ μόλις νυχτώσει ανάβουν οι κλαδαριές στις πλατείες, στις γειτονιές και σε πολλά σημεία κατά μήκος του κεντρικού δρόμου της Σιάτιστας, παρουσία των τοπικών αρχών και πλήθους κόσμου, συνοδεία παραδοσιακής ορχήστρας. Ένα ξέσπασμα χαράς αγκαλιάζει τις φλόγες με τραγούδια, χορούς και χτυπήματα κουδουνιών. Η φωτιά που φουντώνει, οι φλόγες της που υψώνονται λαμποκοπώντας, η ζεστασιά που απλώνεται γύρω ανάβουν το κέφι και τονώνουν τη διάθεση.
Το έθιμο της κλαδαριάς διατηρείται και σήμερα και συμβολίζει τις φωτιές που άναψαν οι ποιμένες στη Βηθλεέμ για να αναγγείλουν τη γέννηση του Χριστού. Αν όμως η διατήρηση και η τέλεση του εθίμου στηρίζεται στη λαϊκή αυτή δοξασία, έχει επιβιώσει από συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων που με φλόγα έστελναν το μήνυμα της κάθε ευχάριστης αγγελίας.
Σούρουβα 30 Δεκεμβρίου
Τα Σούρουβα στις 30 Δεκεμβρίου, ένα έθιμο πολύ παλαιό που προμηνύει κατά την παράδοση τον ερχομό του νέου χρόνου. Την ημέρα αυτή γίνεται άναμμα κλαδαριάς στις πλατείες της πόλης από τοπικούς συλλόγους, όπου προσφέρεται σιατιστινό κρασί και παραδοσιακοί μεζέδες και ο κόσμος γλεντά υπό τους ήχους παραδοσιακής ορχήστρας.
ΣΙΑΤΙΣΤΙΝΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΣΙΑΡΙΑ 5 και 6 Ιανουαρίου
Οι εκδηλώσεις του Δωδεκαημέρου στη Σιάτιστα κορυφώνονται με τα «Μπουμπουσιάρια» στις 5 και 6 Ιανουαρίου.
Στη Σιάτιστα τα Μπουμπουσιάρια είναι το έθιμο που γιορτάζεται τα Θεοφάνια.
Οι Σιατιστινοί μεταμφιέζονται ακολουθώντας πρωτότυπους προσωπικούς συνδυασμούς ρούχων και γλεντούν. Συνήθως δημιουργούνται παρέες μεταμφιεσμένων, που η καθεμιά έχει τη δική της ομάδα παραδοσιακών μουσικών. Το χαρακτηριστικό Σιατιστινό τραγούδι είναι ο Αη Βασιλιάτικος:
Τι ‘χα γω και σ’ αγαπούσα κι δεν κάθουμαν καλά,
να ‘χου ζάλη στο κεφάλι, δυο μαχαίρια στην καρδιά….
Την παραμονή των Θεοφανίων όλες οι γυναίκες μεταμφιεσμένες μετέχουν στα ολονύκτια γλέντια που γίνονται στα σπίτια και τα κέντρα της πόλης. Τη μέρα των Θεοφανίων πραγματοποιείται παρέλαση μεταμφιεσμένων στον κεντρικό δρόμο που ξεκινάει από την πλατεία της Γεράνειας και καταλήγει στην πλατεία της Χώρας, όπου και αρχίζει το γλέντι.
Η μεταμφίεση πάντα σατιρίζει καλοπροαίρετα την επικαιρότητα ή δημόσια πρόσωπα και καταστάσεις προκαλώντας άφθονο γέλιο.
Φωτογραφίες : Δημήτρης Στραβού
