Ο Δημήτρης Λέτσιος μας ταξιδεύει στα Βαλκάνια, με εικόνες, τοπία, ιστορία, δρόμους κι εκείνη ακριβώς την αίσθηση που πρέπει να είχαν οι εξερευνητές όταν επέστρεφαν από τα υπερατλαντικά ταξίδια τους –την αίσθηση της κατάκτησης σημείων μοναδικών, δρόμων ανεξερεύνητων, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να συγκριθεί με την ευκολία του ταξιδιού με αεροπλάνο.
Αυτές είναι οι εντυπώσεις του απ’ όσα είδε και έζησε. Γιατί, τελικά ο προορισμός είναι το ταξίδι.
Ας ταξιδέψουμε μαζί του σ’αυτό το Balkan express!
Τα Βαλκάνια χαρακτηρίζονται από την απίστευτη ομορφιά των τοπίων , την μοναδική εναλλαγή χρωμάτων και φυσικά την τεράστια ακτογραμμή των δαλματικών ακτών στα δυτικά της βαλκανικής χερσονήσου. Πλούσια ιστορία, έντονη κουλτούρα και πολυπολιτισμικότητα ίσως αποτελούν τις λέξεις κλειδιά που περιγράφουν την σύντομη διαδρομής μας .
Πριν από ένα περίπου μήνα δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από τον παλιό μου συγκάτοικο στην Αθήνα, για ένα συνέδριο αγροκαλλιέργειας που θα πραγματοποιηθεί στο Dubrovnik της Κροατίας. Με ενημέρωσε ότι σκοπεύει να συμμετάσχει και ότι η εταιρεία για την οποία δουλεύει προτίθεται να καλύψει τα μεταφορικά και τα έξοδα διαμονής για αυτόν και για άλλο ένα άτομο. Μου πρότεινε να τον ακολουθήσω και φυσικά δέχτηκα χωρίς δεύτερη σκέψη.
Η αλήθεια είναι ότι μου αρέσει να ταξιδεύω πολύ και μου αρέσει να το κάνω χωρίς κάποιο ιδιαίτερο σχεδιασμό και ενδελεχή οργάνωση . Έχω συμμετάσχει σε άλλα δυο roadtrips (στην Ευρώπη και τα δυο) και τα επίπεδα οργάνωσης μου σταματούσαν στο να ανιχνεύσω την διαδρομή στο google maps και να έχω μαζί μου έναν καλό χάρτη με όσο το δυνατόν τελευταία ενημέρωση έτσι ώστε να εμπεριέχει καινούριες διαδρομές. Όλα τα υπόλοιπα αξιοθέατα , bars για να βγείς σημεία για να φας, μου αρέσει να τα ανιχνεύω όταν φτάσω είτε συζητώντας με ντόπιους είτε γκουγλάρωντας τα. Πιστεύω ότι μ αυτό τον τρόπο, συνομιλώντας με τους μόνιμους κατοίκους μιας περιοχής, μπορείς να γνωρίσεις καλύτερα τα αξιοθέατα και κυρίως αυτά που ενδιαφέρουν εσένα. Επιπλέον εδώ υπάρχει το πλεονέκτημα να γνωρίσεις καινούρια άτομα και γιατί όχι να κάνετε πράγματα μαζί.
Αλβανία-Τίρανα
Πρώτος σταθμός στο ταξίδι μας ήταν τα Τίρανα όπου και διανυκτερεύσαμε για ένα βράδυ. Κτισμένα στις όχθες του ποταμού Ισμ, στο κέντρο μιας εύφορης πεδιάδας, τα Τίρανα ιδρύθηκαν από τον Τούρκο στρατηγό Σουλεϊμάν Πασά στις αρχές του 17ου αιώνα και σταδιακά εξελίχθηκαν στο σημαντικότερο πολιτιστικό και οικονομικό κέντρο της περιοχής. Από το 1944 ως το 1991 η πόλη έζησε διατεταγμένη ανάπτυξη με υποβάθμιση της ποιότητας της αρχιτεκτονικής. Άρχισαν να χτίζονται ογκώδεις πολυκατοικίες και εργοστάσια σοσιαλιστικού ρυθμού, ενώ η Πλατεία Σκεντέρμπεη ξανασχεδιάστηκε με την κατεδάφιση πολλών κτιρίων. Η αναγέννηση των Τιράνων ήρθε κάπου το 2000 όπου ο τότε δήμαρχος των Τιράνων Έντι Ράμα ανέλαβε μια εκστρατεία να κατεδαφίσει παράνομα κτίρια γύρω από το κέντρο της πόλης και στις όχθες του Ποταμού Λάνα για να επαναφέρει την περιοχή στην πρό του 1990 κατάσταση. Αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση είναι το γεγονός ότι μια διαχρονικά φτωχή χώρα όσο αφορά τις πλουτοπαραγωγικές της πηγές μπόρεσε με πενιχρά έσοδα να δημιουργήσει μια σύγχρονη πρωτεύουσα όσο αφορά το στήσιμο της. Φυσικά η φτώχεια και τα χαμηλά εισοδήματα είναι εμφανή αλλά σίγουρα αξιοποίησαν στο έπακρο τα όσα έσοδα διέθεταν .
Μαυροβούνιο-Μπούντβα
Το επόμενο πρωί ξεκινήσαμε νωρίς για τον επόμενο μας σταθμό την Μπούντβα. Η Μπούντβα ή αρχαία Βουθόη είναι παραθαλάσσια, τουριστική πόλη του Μαυροβουνίου, έδρα του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος.. Αποτελεί έναν από τους αρχαιότερους οικισμούς της Αδριατικής ακτής που κατοικείται από τον 5ο αιώνα π.Χ.. και που αναφέρεται ότι ιδρύθηκε από τον Κάδμο το Θηβαίο. Με μια ιστορική διαδρομή που ξεκινάει από τα αρχαία ελληνικά χρόνια και επεκτείνετε στην ρωμαϊκή και βυζαντινή αυτοκρατορία η Μπούντβα έχει να δώσει πολλά από άποψη αρχιτεκτονικής κουλτούρας και καλού φαγητού. Έντονη νυχτερινή ζωή που δυστυχώς δεν γνωρίσαμε μιας και έπρεπε να κινηθούμε γρήγορα γρήγορα για Ντουμπρόβνικ για να προλάβουμε το συνέδριο του συγκάτοικου.
Κροατία-Ντουμπρόβνικ
Το Ντουμπρόβνικ η αλλιώς «το Saint Tropez των Βαλκανίων», είναι διεθνής προορισμός – και δικαίως. Ολόκληρο το Ντουμπρόβνικ είναι ένα μουσείο υπό την προστασία της UNESCO. Η μεσαιωνική πόλη, που κάποτε υπήρξε το αντίπαλο δέος της Βενετίας, είναι χτισμένη εξολοκλήρου από λευκή πέτρα και μάρμαρο, με τείχη που υψώνονται σχεδόν σαράντα μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Ιστορία που εμπλέκει αρχαία Ελλάδα , Βυζάντιο , Ρωμαϊκή αυτοκρατορία , Οθωμανούς και Βενετούς ανταμείβει στο έπακρο τις απαιτήσεις των επισκεπτών .
Στην πανέμορφη κεντρική πλατεία Placa ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει στις μπαρόκ προσόψεις των μεγαλοπρεπών κτιρίων που την περιβάλλουν: μόνο τα απεριτίφ και το κομψό στιλ όσων χαλαρώνουν αλά ιταλικά στα τραπέζια έξω από τα μπαράκια σε επαναφέρουν στο σήμερα. Εμείς τολμήσαμε να απομακρυνθούμε από τον κεντρικό δρόμο Stradun, με τα μπαρόκ κτίρια και την εμπορική κίνηση, και είχαμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε μεσαιωνικές γειτονιές, όπου οι μπουκαμβίλιες σκαρφαλώνουν δίπλα σε πλάκες με ημερομηνίες του χίλια πεντακόσια κάτι και υπέρθυρα με υποδομή για την αντιμετώπιση των πειρατών. Φυσικά η παλιά πόλη είναι ακόμη κατοικήσιμη και δίπλα στις μεσαιωνικές γειτονιές ανακαλύπτεις σύγχρονες εγκαταστάσεις αθλητικών δραστηριοτήτων όπως γήπεδα τένις μπάσκετ κτλ κάτι που κάνει ακόμη πιο μαγική αυτή την παλιά/καινούρια πόλη.
Βοσνία Ερζεγοβίνη-Σαράγεβο
Μετά από δυο μέρες χαλάρωσης στο πανέμορφο Ντουμπρόβνικ ξεκινήσαμε πρωί πρωί για τον επόμενο σταθμό μας που ήταν το Σαράγεβο . Κατά την διάρκεια της διαδρομής μας περάσαμε μέσα από το Εθνικό πάρκο Sutjeska. Θαυμάσαμε την καταπληκτική διαδρομή με την άγρια ζωή και παρθένα ομορφιά του ενός από τα εναπομείναντα παρθένα δάση της Ευρώπης. Φτάσαμε μεσημεράκι στο Σαράγεβο για φαγητό και σύντομη περιήγηση μιας και έπρεπε να παλέψουμε με τον χρόνο και να φτάσουμε αργά το βράδυ στο Βελιγράδι. Χτισμένο στις όχθες του ποταμού Μιλιάτσκα (Miljacka), αποτελεί το διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Η συνύπαρξη Μουσουλμάνων Σέρβων και Κροατών δημιουργεί ένα ατμοσφαιρικό ψηφιδωτό χρωμάτων αισθήσεων και πολυπολιτισμικότητας . Το πολύπαθο από τους πολέμους και διενέξεις Σαράγεβο μου έδωσε την εντύπωση ότι ακόμη παλεύει να βρει τον βηματισμό του και μέρα με την μέρα το πετυχαίνει.
Σερβία – Βελιγράδι
Φτάσαμε αργά το βράδυ στον επόμενο σταθμό μας που δεν θα μπορούσε να είναι άλλος εκτός από το Βελιγράδι. Η πόλη είναι χτισμένη στις όχθες του ποταμού Σάβα, ο οποίος αποτελεί ουσιαστικά παραπόταμο του Δούναβη. Είναι μια από τις παλαιότερες πόλεις της Ευρώπης, χτισμένη από τους Κέλτες τον τρίτο αιώνα π.Χ. Μπορεί οι βομβαρδισμοί να έσβησαν τα ίχνη της πλούσιας ιστορίας της, η οποία κρατάει από την εποχή των Κελτών, και να άφησαν πίσω τους ένα μείγμα αυστριακής και κομουνιστικής αισθητικής, όμως η πολύπαθη πόλη έχει μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και είναι πολύ ζωντανή τόσο την ημέρα όσο και τη νύχτα. Ατέλειωτα alternative στέκια και η έντονη πολιτιστική κίνηση, της έχουν χαρίσει τον τίτλο «Βερολίνο των Βαλκανίων» και όχι άδικα…. Χαζέψαμε για ώρες τη θέα από την ακρόπολη-φρούριο Kalemegdan, στη συμβολή των ποταμών Δούναβη και Σάβα, και περιπλανηθήκαμε ανάμεσα στα άπειρα μαγαζάκια και τα cafes του πεζόδρομου Knez Mihailova. Θαυμάσαμε τα όμορφα κτίρια και το άγαλμα του Mihailo Obrenovic, κλασικό meeting point, στην πλατεία Trg Republike ενώ περπατήσαμε την οδό Srpskih Vladara, από την πλατεία Slavija και τα κτίρια που χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς ως παλάτια των Αψβούργων μέχρι τον καθεδρικό Hram Svetog Save ( του Αγίου Σάββα ). Είχαμε την ευκαιρία να γευτούμε δυνατές γεύσεις σέρβικης παραδοσιακής κουζίνας ακούγοντας Live χάλκινα μέσα στα ζεστά ταβερνάκια που βρίσκονται στην μποέμ συνοικία Skadarska των ποιητών και των καλλιτεχνών.
Μακεδονία-Σκόπια
Η Μακεδονία ανήκε σε πολλές αυτοκρατορίες στο πέρας της ιστορία της όπως στην Ρωμαική, τη Βυζαντινή, την Οθωμανικής και πιο πρόσφατα τη Γιουγκοσλαβική, από την οποία κέρδισε μόλις πρόσφατα την αυτονομία της, το 1991. Τα Σκόπια αποτελούν το σημαντικότερο κέντρο της χώρα με πληθυσμό που δεν ξεπερνά τις 500.000. Η αλήθεια είναι ότι το περασμά μας διήρκησε περίπου ένα 3 ώρο , δηλαδή φαγητό και γρήγορο καφέ στο κέντρο της πόλης. Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι το γεγονός ότι παρά την ηλικία της σαν πόλη , φαντάζει πολύ σύγχρονη. Αυτό φυσικά βρίσκει εξήγηση στο γεγονός ότι ένας δυνατός σεισμός το 1963 κατέστρεψε το 75% των κτιρίων της. Προλάβαμε να επισκεφτούμε το εντυπωσιακό παζάρι (μια από τις μεγαλύτερες αγορές των Βαλκανίων) με τις έντονες μυρωδιές και εντυπωσιακά χρώματα που την μοιράζονται αρμονικά οι Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι της πόλης.
DO’s
- Κάντε μικρή προετοιμασία για τις πόλεις που θα επισκεφθείτε. Αν ακολουθήσετε το ίδιο κόνσεπτ, δηλαδή κάθε μέρα κι αλλού, δε χρειάζεται να δείτε τα αξιοθέατα που σας προτείνουν οι τουριστικοί οδηγοί. Κυνηγήστε την περιπέτεια. Αυτά θα έχετε να θυμάστε όταν επιστρέψετε, όχι την φωτογραφία ενός μουσείου.
- Διαλέξτε καλά τα άτομα με τα οποία θα συνταξιδέψετε και προγραμματίστε τη διαδρομή σας. Φτιάξτε playlist (μεγάλη γιατί αλλιώς θα ακούτε τα ίδια) βγάλτε διαβατήρια, αγοράστε προμήθειες and hit the road.
DONT’s
- Μην υπερεκτιμήσετε τις οδηγικές σας ικανότητες. Ακολουθήστε πιστά τους τοπικούς Κ.Ο.Κ. και όλα θα πάνε καλά.
- Μην παρασυρθείτε από τα χιλιόμετρα και αλλάξετε τελευταία στιγμή τη διαδρομή. Ακολουθήστε το πρόγραμμα γιατί υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να αργήσετε πολύυυυ να επιστρέψετε και να σας κοστίσει πολύ παραπάνω το ταξίδι. Να υπολογίζετε ότι σε μία ώρα καλύπτονται 100 χιλιόμετρα.
- Μην πάρετε μαζί όλη τη ντουλάπα σας. Προτιμήστε λίγα και άνετα ρούχα, αφού πολλές ώρες θα τις περάσετε σε ένα αυτοκινούμενο και περπατώντας σε πόλεις.
