Ήδη στις καρικατούρες του 19ου αιώνα, ο δημιουργός ζωντάνευε το σχέδιό του χάρη στην ασύγκριτη δύναμη της σάτιρας. Η σάτιρα όμως έχει και την εκλεκτή ιδιότητα να καταγράφει – με τρόπο υποκειμενικό, πράγματι – την ιστορία. Όταν τα σχέδια άρχισαν να κινούνται, αυτή η δυναμική πολλαπλασιάστηκε, έγινε όργανο διαπαιδαγώγησης, έγινε φορέας ιδεών μέχρι και προπαγάνδα. Προπάντων όμως, το κινούμενο σχέδιο παραμένει μια ψυχαγωγική ματιά στον κόσμο.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια, είτε οι Metallica μπήκαν τόσο βαθιά στην παγκόσμια κουλτούρα που αναγκαστικά αποτύπωσαν το ίχνος τους και στα κινούμενα σχέδια, είτε οι καρτουνίστες οπαδοί τους έφτασαν σε παραγωγική ηλικία. Αδιαφορώντας για την πραγματική αιτία, ας «διαβάσουμε ανάμεσα στα σχέδια» και ας ανακαλύψουμε την ιστορία των Metallica με μόνη ιστορική πηγή τα κινούμενα σχέδια – ή ίσως το ανάποδο.
Ο νεαρός οπαδός Beavis από τη δεκαετία του ‘90
Τα δύο «χαμένα κορμιά» της nineties εφηβείας του MTV, ο Beavis και ο Butthead, με τα αποχαυνωμένα χαχανητά τους και το άτσαλο σχέδιο του Mike Judge, υπογράμμισαν την ιδιαιτερότητα μιας εποχής που η βρώμικος ήχος γινόταν ξανά δημοφιλής, εις βάρος της «καθώς πρέπει» pop. Η σειρά κινουμένων σχεδίων βασιζόταν σε στιγμιότυπα αστείρευτης γελοιότητας από τη ζωή των δύο κουφιοκέφαλων cartoon, με σημαντικό άξονα τη μουσική, καθώς οι δύο νεαροί αντιήρωες συχνά εμφανίζονταν να παρακολουθούν μουσικά video clip στην τηλεόραση και να τα «εμπλουτίζουν» με τα ξεκαρδιστικά παιδαριώδη σχόλιά τους. Σημαντικό στοιχείο του προφίλ των δύο χαρακτήρων ήταν η αγάπη τους για το rock και το metal, αλλά και η παντελής ασχετοσύνη τους σχετικά με την ιστορία της αγαπημένης τους μουσικής.
Στον τέταρτο κύκλο της σειράς, το επεισόδιο 15, που προβλήθηκε στις 25 Απριλίου του 1994, έφερε τους Beavis και Butthead απέναντι στο βίντεο του “For Whom The Bell Tolls” από το “Live Shit: Binge & Purge” των Metallica. Ο ξανθούλης Beavis εκστασιάστηκε καθώς, όπως μαρτυρά και το μπλε μπλουζάκι που φοράει στη συντριπτική πλειονότητα των επεισοδίων, είναι ο πρώτος cartoon φανατικός οπαδός της μπάντας. Αντιθέτως, ο Butthead τον ειρωνεύεται και κοροϊδεύει τη μπάντα, ξεστομίζοντας την ιστορική ατάκα: «That James Hetfield dude looks like the cowardly lion».
Η άνευ ουσίας αυτή σκηνή, όπως και η όλη νοοτροπία της σειράς, αποτυπώνει τη χρονική περίοδο κατά την οποία o χώρος του λεγόμενου «mainstream» αποδεχόταν οικουμενικά τον metal ήχο, χάρη στην τιτάνια επιτυχία του “Black Album” (1991) των Metallica και στην τριετή γιγάντια περιοδεία που το ακολούθησε. Παράλληλα με την έκρηξη του grunge, οι Metallica κατάφεραν να διασώσουν – ή να καταστρέψουν, ανάλογα με την οπτική γωνία του καθενός – ένα μουσικό είδος, κάνοντάς το προσιτό σε ένα (κατά πολύ) ευρύτερο κοινό και σε μια νέα γενιά, εκείνη του Beavis, που θα μαλλιοτραβιόταν ενστικτωδώς με όποιον θα τολμούσε να αμφισβητήσει τους «τέσσερεις καβαλάρηδες».
Η μεταμόρφωση και ο Space Ghost
Σε μια έκρηξη της έννοιας του cult και των ορίων του σουρεαλιστικού χιούμορ, η σειρά “Space Ghost Coast to Coast” του Martin Queen «ανάστησε» τον ξεχασμένο τηλεοπτικό υπέρηρωα της δεκαετίας του ’60, τον μάλλον παραδοσιακό Space Ghost, μεταμορφώνοντάς τον σε παρουσιαστή ενός σαλεμένου ψευδοtalk-show, στα πρότυπα του David Letterman και με σκοπό την ανούσια πολλαπλή παρωδία.
Λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του άλμπουμ “Load”, στις 16 Οκτωβρίου του 1996, στο επεισόδιο με τίτλο “Jacksonville”, οι δύο κιθαρίστες Kirk Hammett και James Hetfield έδωσαν μια εντελώς αλλοπρόσαλλη συνέντευξη στον Space Ghost. Όπως συνηθιζόταν στη σειρά, οι ερωτήσεις στις οποίες φέρονταν επί της οθόνης να απαντούν οι καλεσμένοι δεν ήταν αυτές που πραγματικά τούς είχαν τεθεί, με αποτέλεσμα το χιούμορ των Metallica να αναμιχθεί με εκείνο των σεναριογράφων και το μίγμα να ταράξει τον τηλεθεατή στα «κουφά».
Τω καιρώ εκείνω, οι φρεσκοκουρεμένοι Metallica πραγματοποιούσαν μια σημαντική στροφή, τόσο ως προς την εικόνα τους (βλέπε το βιβλιαράκι με τις φωτογραφίες του “Load”), όσο και ως προς τη μουσική τους (βλέπε αυτό που συμβαίνει όταν πατήσεις «play»). Όπως πάντα, οι αναρίθμητοι οπαδοί της μπάντας ανά τον κόσμο δυσκολεύτηκαν να καταπιούν τις επιλογές της και τη ριζική της μεταμόρφωση. Η τραγική ειρωνεία του πράγματος, στο επεισόδιο του Space Ghost, γίνεται απολαυστική χάρη στο γεγονός ότι οι Metallica δηλώνουν ότι λατρεύουν τον κακό της σειράς, τον δηκτικό εξωγήινο Zorak, ο οποίος δεν σταματά να τους ειρωνεύεται και να τους απαξιώνει. Όταν ο έκπληκτος Space Ghost τού υπενθυμίζει ότι δεν θα έπρεπε να το κάνει, γιατί οι Metallica είναι φανατικοί οπαδοί του, ο βλοσυρός Zorak απαντά: «Well that’s what they expect!».
Οι μόδες και μια μάχη «μέχρι θανάτου»
Παρότι χρησιμοποίησε την αποκρουστική μέθοδο του «claymation», το Celebrity Deathmatch έγραψε τη σημαντικότερη σελίδα του βιογραφικού του Eric Fogel. Η σειρά αυτή, όπως φανερώνει ο τίτλος της, φιλοξενούσε στο τιμημένο της ρινγκ πλαστελινένια ομοιώματα διασημοτήτων, τα οποία αντάλλασαν καυστικές ατάκες και «έλυναν» τις διαφορές τους σαν άλλοι γίγαντες του κατς, πολλαπλασιάζοντας το γραφικόν της υπόθεσης με ακραία καρτουνίστικη βία. Έτσι, ο James Hetfield ήρθε αντιμέτωπος με τον Fred Durst, τον τραγουδιστή των Limp Bizkit, στο δωδέκατο επεισόδιο του τρίτου κύκλου της σειράς, που προβλήθηκε στις 3 Αυγούστου του 2000.
Την εποχή που μεσουρανούσαν οι Limb Bizkit, ως δημοφιλέστεροι εκπρόσωποι της σκηνής του nu metal, η σύγκρουση των γενεών έγινε αισθητή, μέσω της χλεύης των οπαδών, που πιθανότατα έθρεψε τη μόδα του nu metal, αλλά και μάλλον συνέβαλε και στον αφανισμό της. Στο«Deathmatch», όπως και στη μουσική πραγματικότητα, νικητής ήταν ο James Hetfield. Τρία χρόνια αργότερα, στην εκπομπή MTV Icon που ήταν αφιερωμένη στους Metallica, οι πραγματικοί Limp Bizkit, αυτή τη φορά, διασκεύασαν επιτυχώς το “Welcome Home (Sanitarium)” αποδίδοντας φόρο τιμής στους Metallica, που περνούσαν μια πολύ δύσκολη περίοδο.
Σημείωση: Ας μην πρόκειται για κινούμενο σχέδιο με την αυστηρή έννοια του όρου, οφείλουμε δογματικά να αρνηθούμε στο «claymation» να αποτελεί ένα είδος από μόνο του.
Η ρετσινιά του Napster και το τέρας του Frankenstein
Με αφορμή την αγανάκτησή τους λόγω του γεγονότος ότι, πριν καν τεθεί επισήμως σε κυκλοφορία, το τραγούδι “I Disappear” ακούστηκε από το ραδιόφωνο και μοιράστηκε από την πλατφόρμα ανταλλαγής αρχείων του Napster, οι Metallica πήραν μια από τις πιο ατυχείς αποφάσεις της καριέρας τους. Μπαίνοντας σε δικαστική διαμάχη με την Napster, προκάλεσαν έναν ανεμοστρόβιλο αποδοκιμασιών και η διογκωμένη ρετσινιά έγινε αφορμή για αμέτρητες παρωδίες
Τον Μάιο του 2000, ο Bob Cesca, με τα μέσα της νεοσύστατης δικής του εταιρίας παραγωγής κινουμένων σχεδίων Camp Chaos, δημιούργησε ένα μικρό βίντεο που έκανε τον γύρο του κόσμου. Στο “Napster Bad” παρουσίαζε την εκνευριστική λογοδιάρροια ενός σαλεμένου και αηδιαστικά φιλοχρήματου Lars Ulrich, πλάι σε έναν ανεγκέφαλο James Hetfield, ευθέως εμπνευσμένο από το τέρας του Frankenstein του Boris Karloff, από την ταινία του 1931. Ακολούθησε μια σειρά από παρόμοια βίντεο, που παρουσιάστηκαν κυρίως μέσα από την ιστοσελίδα της Snark Rocket του Bob Cesca, ενώ το πρώτο και επιτυχέστερο συμπεριλήφθηκε στο ντοκιμαντέρ των Metallica με τίτλο “Some Kind Of Monster”.
Τα τελευταία δέκα χρόνια, στις συνεντεύξεις του, ο Lars Ulrich έχει επαναλάβει αμέτρητες φορές τη θέση του ως προς το θέμα, επιχειρώντας να αποβάλει την εικόνα «της πλούσιας μπάντας που τα έβαλε με τους οπαδούς της».
Η ρετσινιά του Napster και τα παιδάκια του South Park
Παρωδώντας και πάλι τη στάση των επιτυχημένων και εμπορικών καλλιτεχνών απέναντι στο φαινόμενο της διαδικτυακής πειρατείας, το δημοφιλές “South Park” του Trey Parker και του Matt Stone φιλοξένησε τους Metallica, αποτυπώνοντας τις μορφές τους στο παιδαριώδες σχέδιο της σειράς. Στο ένατο επεισόδιο της έβδομης περιόδου του “South Park”, που προβλήθηκε στις 29 Οκτωβρίου του 2003 με τίτλο “Christian Rock Hard”, ο Lars Ulrich εμφανίζεται να μυξοκλαίει πλάι στην πισίνα της εκθαμβωτικής του έπαυλης, επειδή το downloading περιορίζει την περιττή πολυτέλεια στην οποία έχει συνηθίσει. Αργότερα, στο ίδιο επεισόδιο, οι Metallica αποφασίζουν να λάβουν μέρος στην απεργία των καλλιτεχνών που διαμαρτύρονται για το downloading, μαζί με τους ήρωες της σειράς, ενώ ο Lars Ulrich κρατά μια χαρακτηριστική πινακίδα που γράφει «απεργώ γιατί μπορώ».
Οι δημιουργοί του South Park επιχείρησαν να καυτηριάσουν, αλλά και να καταπραΰνουν την αντιπαράθεση σχετικά με το downloading, υποστηρίζοντας ότι αυτό δεν θα μπορούσε να καταστρέψει τους καλλιτέχνες που παράγουν καλή μουσική. Λίγους μήνες πριν, οι Metallica είχαν κυκλοφορήσει το άλμπουμ “St. Anger”, μια πολύ παράξενη δισκογραφική δουλειά, η οποία παρά τον χαρακτηριστικά αντιεμπορικό της ήχο κατάφερε και πάλι να τοποθετήσει το όνομα της μπάντας στις κορυφές δεκάδων charts.
Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή δεν ήταν η πρώτη συνάντηση του South Park με τους Metallica. Στην ταινία “South Park: Bigger, Longer & Uncut” (1999) ακούγεται ένα δισκογραφικά ακυκλοφόρητο τραγούδι, με πιθανότερο τίτλο “Little Boy You’re Going To Hell”, το οποίο ηχογραφήθηκε από την μπάντα του Trey Parker, DVDA, με φωνητικά του James Hetfield.
Η διασκέδαση των μπαμπάδων μεταλλάδων
Η σειρά κινουμένων σχεδίων “Metalocalypse” εξιστορεί την καριέρα της metal μπάντας Dethklok, σατιρίζοντας τα κλισέ του metal. Ένας από τους άσσους στο μανίκι του Benton Small και του Tommy Blacha είναι το γεγονός ότι, στα περισσότερα επεισόδια, προσκεκλημένοι γνωστοί μουσικοί χαρίζουν τη φωνή τους σε κάποιον κομπάρσο χαρακτήρα της σειράς τους. Έτσι, ήδη από το πρώτο επεισόδιο, που προβλήθηκε στις 6 Αυγούστου 2006 με τίτλο “The Curse Of Dethklok”, ο James Hetfield εμφανίστηκε σαν ένας οπαδός της φανταστικής μπάντας, που έμοιαζε με τον Lemmy των Motorhead, ενώ στη συνέχεια ο κιθαρίστας Kirk Hammett εμφανίστηκε σαν ένας άλλος φανατικός οπαδός, που έκοψε δύο δάχτυλά του για να τα πετάξει πάνω στη σκηνή. Φωνές μελών των Metallica ακούγονται και σε άλλα επεισόδια του πρώτου κύκλου (βλ. #3, #4, #5 , #6), καθώς και στο πρώτο του δεύτερου.
Όπως δήλωσε ο Brenton Small σε συνέντευξή του, οι Metallica ήταν εκείνοι που άνοιξαν το δρόμο για όλες τις επόμενες συμμετοχές μουσικών στη σειρά, ενώ τα μέλη της μπάντας ήθελαν πολύ να δώσουν τη φωνή τους σε κινούμενα σχέδια, γιατί «they just liked it». Πράγματι, ο James Hetfield και ο Lars Ulrich, αμφότεροι μπαμπάδες μικρών παιδιών, είχαν ήδη προσφέρει τις φωνές τους σε ήρωες του Disney Channel, το 2004, στο δέκατο και πολύ «rock» επεισόδιο της παιδικής σειράς του “Dave The Barbarian”, που τους επεφύλασσε έναν συμπαθέστατο φόρο τιμής στο κλείσιμό του.
Και οι Simpsons επιτέλους!
Πάμπολλοι μουσικοί έχουν φιλοξενηθεί στους “The Simpsons” , σύμφωνα με τα τερτίπια του Matt Groening, από τους The Who μέχρι τους White Stripes και από τους Ramones μέχρι τους Red Hot Chili Peppers. Στις 10 Σεπτεμβρίου του 2006, έφτασε επιτέλους η σειρά των Metallica να «κιτρινίσουν» και μάλιστα, για άλλη μια φορά, με τις πραγματικές τους φωνές. Στο πρώτο επεισόδιο του δεκάτου ογδόου κύκλου, ο μαστουρωμένος οδηγός τους σχολικού λεωφορείου, Otto, συναντά την αγαπημένη του μπάντα, φυσικά τους Metallica. Προσφέρεται να τους βοηθήσει μεταφέροντάς τους με το λεωφορείο του και φυσικά σαμποτάρεται από τον διαβολικό Bart Simpson, σε μια σκηνή πανέμορφης ειρωνείας.