Τα μοτίβα εργασίας από το σπίτι (WFH) έχουν αλλάξει ουσιαστικά μετά την έναρξη της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19) και δείχνουν μια επίμονα υψηλότερη προτίμηση για εργασία εξ αποστάσεως. Η WFH δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στη ζώνη του ευρώ πριν από την έναρξη της πανδημίας τον Μάρτιο του 2020. Και μάλιστα σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 85% των εργαζομένων δεν είχαν εργαστεί ποτέ από το σπίτι το 2019, ποσοστό μειωμένο από το 92% που καταγράφηκε το 2000.
Ωστόσο, το της COVID-19 οδήγησε σε ξαφνική αύξηση της ζήτησης για πολιτικές της WFH που θα επέτρεπαν στην πλειοψηφία των εργαζομένων να εργάζονται από το σπίτι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα.
Σε μελέτη τους που δημοσιεύουν σήμερα στην επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι αναλυτές της ΕΚΤ António Dias da Silva, Δημήτρης Γεωργαράκος και Marco Weißler υπογραμμίζουν ότι η άνοδος στην εξ αποστάσεως εργασία προέκυψε από επενδύσεις που έγιναν τόσο από εργοδότες όσο και από εργαζομένους. «Αυτό το πλαίσιο καταγράφει τις αλλαγές στην WFH κατά τη διάρκεια της πανδημίας και τους κύριους παράγοντες πίσω από αυτές, καθώς και τις μελλοντικές προσδοκίες για τις προτιμήσεις εργασίας. Οι αλλαγές στα πρότυπα και τις προτιμήσεις της WFH έχουν δυνητικά σημαντικές συνέπειες για τις οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς εργασίας και των στεγαστικών επιλογών» υπογραμμίζουν.
Το επάγγελμα είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την εξήγηση των προτιμήσεων της WFH. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στην υποστήριξη γραφείου προτιμούν 4,5 ημέρες WFH ανά μήνα περισσότερες από τους χειριστές εγκαταστάσεων ή μηχανημάτων Αυτό υποδηλώνει ότι τα χαρακτηριστικά της εργασίας έχουν ισχυρό αντίκτυπο στις προτιμήσεις της WFH. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η δυνατότητα ολοκλήρωσης της εργασίας εξ αποστάσεως – η «τηλεεργασιμότητα» μιας εργασίας – ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των διαφορετικών επαγγελμάτων.
Αυτός είναι ένας περιορισμός που αντικατοπτρίζεται τουλάχιστον εν μέρει στις προτιμήσεις της WFH που υποδεικνύονται από τους εργαζόμενους στην έρευνα.
Ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό που επηράζει την εξ αποστάσεως εργασία, είναι ο χρόνος μετακίνησης των εργαζομένων. Μετά τον έλεγχο για συγκεκριμένα χαρακτηριστικά εργασίας, ο χρόνος μετακίνησης φαίνεται να είναι ο πιο σημαντικός οδηγός των προτιμήσεων για WFH για ένα συγκεκριμένο άτομο. Ενώ χαρακτηριστικά όπως το επάγγελμα ή ο τομέας συνδέονται, σε μεγάλο βαθμό, με το εάν μια συγκεκριμένη εργασία μπορεί να τελεστεί εξ αποστάσεως, ο χρόνος μετακίνησης συχνά αντανακλά μια προσωπική προτίμηση.
Οι εργαζόμενοι που μετακινούνται περισσότερο από μία ώρα κάθε φορά προτιμούν δέκα ημέρες WFH ανά μήνα, δηλαδή τέσσερις ημέρες περισσότερες από τους εργαζόμενους των οποίων ο χρόνος μετακίνησης είναι μικρότερος από 15 λεπτά. Αυτό είναι σύμφωνο με προηγούμενα ευρήματα για τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα οποία δείχνουν ότι η εξοικονόμηση χρόνου μετακίνησης είναι το πιο σημαντικό όφελος της WFH, ιδιαίτερα για τις γυναίκες και τους εργαζομένους με υψηλότερη εκπαίδευση.
Διαπιστώνουμε επίσης ότι τα δημογραφικά χαρακτηριστικά παίζουν ρόλο: νεότεροι, γυναίκες και νοικοκυριά με παιδιά ηλικίας έξι ετών και κάτω δείχνουν μια προτίμηση για μεγαλύτερο αριθμό ημερών WFH ανά μήνα. Αυτές οι συσχετίσεις είναι στατιστικά σημαντικές αλλά είναι ποσοτικά μικρές.
Η προσαρμογή των εργοδοτών
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να προσαρμόζονται στα μεταβαλλόμενα πρότυπα της WFH που προκάλεσε η πανδημία COVID-19.
Ωστόσο, φαίνεται πιθανό ότι η εξ αποστάσεως εργασία θα παραμείνει σε σημαντικά υψηλότερη ζήτηση από ό,τι πριν από την έναρξη της πανδημίας.
Οι εργαζόμενοι δείχνουν μεγάλη προτίμηση για τη WFH και ένα υβριδικό μοτίβο WFH που προσφέρει μεταξύ δύο και τεσσάρων ημερών εξ αποστάσεως εργασία την εβδομάδα φαίνεται να είναι η προτιμώμενη επιλογή για πολλούς.
Τα ευρήματα της ΕΚΤ υποδηλώνουν επίσης ότι οι προτιμήσεις για εξ αποστάσεως εργασία μπορεί να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των εργαζομένων στην αναζήτηση εργασίας.
