Η σχολική χρονιά 2022-2023 βρίσκει την εκπαιδευτική κοινότητα έτοιμη να διαχειριστεί τις διαφαινόμενες εκπαιδευτικές προκλήσεις, μετά από τον εγκλεισμό και τις έκτακτες παιδαγωγικές συνθήκες που επέβαλε η πανδημία τα προηγούμενα χρόνια. Ύστερα από πρόσκληση του Συνδέσμου Φιλολόγων Κοζάνης, έξι εκπαιδευτικοί και στελέχη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Π.Ε. Κοζάνης καταθέτουν τις απόψεις τους για τον ρόλο του σχολείου και των εκπαιδευτικών, τις ανησυχίες και τις προσδοκίες τους ενόψει της σχολικής χρονιάς.
Δρ Βασιλική Βόντσα, Διευθύντρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Π.Ε. Κοζάνης:
Φέτος, το εκπαιδευτικό μας έργο θα βασιστεί σε δυο αρχές, τη συλλογικότητα και την ευθύνη. Τα δύο χρόνια, που η πανδημία του Covid19 έπληξε με εξαιρετική σφοδρότητα τον τόπο μας, η εκπαιδευτική κοινότητα λειτούργησε με συλλογικότητα και ευθύνη. Χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία, χωρίς σημαντική επιμόρφωση και με ίδια μέσα, ανταποκριθήκαμε στο επείγον κάλεσμα της πολιτείας και στις ανάγκες των μαθητών μας και της κοινωνίας και εφαρμόσαμε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Καθημερινά, σ’ έναν άυλο ψηφιακό χώρο, υλοποιούσαμε τη διδασκαλία μας. Δίναμε στα παιδιά που ένιωθαν φόβο, απειλή, πένθος ή μοναξιά, πέρα από τη γνώση της σχολικής ύλης, την ελπίδα και την πίστη ότι είμαστε όλοι εδώ μια ομάδα και ότι όλοι μαζί μπορούμε κι όλοι μαζί θα τα καταφέρουμε.
Φέτος, λοιπόν, αυτή η βιωμένη συλλογικότητα κι αυτό το δυνατό αίσθημα της ευθύνης είναι τα σημαντικότερα εχέγγυα για την καλή πορεία της νέας χρονιάς. Ξεκινάμε όλοι μαζί, εκπαιδευτικοί και μαθητές, με τους καλύτερους οιωνούς το ταξίδι της γνώσης, της αυτογνωσίας, της ενσυναίσθησης και της δημιουργικότητας. Σχεδόν χωρίς κενά στο προσωπικό, με εξοπλισμό και με νέους παιδαγωγικούς θεσμούς, τα σχολεία της Π.Ε. Κοζάνης είναι έτοιμα να υποδεχτούν τους μαθητές μας.
Νιώθουμε ενθουσιασμό και σιγουριά. Οραματιζόμαστε το μέλλον των παιδιών μας και οδηγούμε υπεύθυνα και μεθοδικά τα βήματά τους στην πρόοδο. Ευχόμαστε από βάθους καρδιάς καλή κι ευλογημένη σχολική χρονιά στους μαθητές μας, στους γονείς, στην κοινωνία ολόκληρη.
Ελένη Γερούση, Διευθύντρια 8ου Γυμνασίου Κοζάνης, Γραμματέας του Συνδέσμου Φιλολόγων Κοζάνης:
Κάθε χρόνο στην ομιλία που απευθύνω στους μαθητές και τις μαθήτριες κατά την τέλεση του αγιασμού, τονίζω πόσο σημαντικό είναι να καλλιεργούν, με τη συμβολή των εκπαιδευτικών του σχολείου, τις δεξιότητες και τα ταλέντα με τα οποία η φύση τους έχει προικίσει, αλλά και να αποκτήσουν και άλλα στη διάρκεια της σχολικής τους ζωής. Τους ζητάω να αξιοποιούν καθετί που το σχολείο έχει να τους δώσει για να προοδεύσουν. Εξαρτάται όμως η ακαδημαϊκή πρόοδος μόνο από την ατομική προσπάθεια; Αν απαντήσουμε θετικά στο ερώτημα αυτό, φοβάμαι ότι δεν έχουμε καταλάβει τίποτε για τον τρόπο, με τον οποίο λειτουργεί η εκπαίδευση. Το κάθε παιδί μεγαλώνει σε μια συγκεκριμένη οικογένεια και γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν ξεκινούν όλα τα παιδιά από την ίδια αφετηρία. Οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες είναι μεγάλες και πρέπει αυτό να το έχουν πάντα υπόψη τους οι εκπαιδευτικοί. Η αναπαραγωγή των ανισοτήτων στην εκπαίδευση δεν θα σταματήσει, μπορούμε, ωστόσο, αυτή τη διαφορά του πολιτισμικού κεφαλαίου να προσπαθούμε να την αμβλύνουμε. Καλή σχολική χρονιά σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα!
Νικόλαος Κατσαούνης, Διευθυντής Γυμνασίου Τσοτυλίου με Λυκειακές τάξεις:
Το ιστορικό Γυμνάσιο Τσοτυλίου, βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών του 2021, είναι από τα παλαιότερα σχολεία στον ευρύτερο χώρο της Μακεδονίας και αποτέλεσε λαμπρό «φάρο παιδείας» σε δύσκολους καιρούς. Έχοντας πλήρη επίγνωση αυτής της βαριάς πνευματικής κληρονομιάς, όλοι στη σχολική μας κοινότητα προσπαθούμε να κρατήσουμε το σχολείο ψηλά. Αφουγκραζόμενοι τα μηνύματα της σύγχρονης εποχής, τα νέα δεδομένα στην παιδεία αλλά και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής υπηρετούμε ένα όραμα, που θεμελιώνεται σε τρεις πυλώνες: 1) το καλύτερο δυνατό παιδαγωγικό έργο 2) την εξωστρέφεια και το άνοιγμα του σχολείου στην τοπική κοινωνία με ευρύτερες συνεργασίες και 3) τη γνωριμία των μαθητών μας με το Βόιο, ώστε να αγαπήσουν τον τόπο τους και να επενδύσουν τις γνώσεις και την μόρφωση τους εδώ. Ένα δυναμικό περιφερειακό-ακριτικό σχολείο, που με τη συμβολή και συνεργασία όλων των φορέων της περιοχής κρατά ψηλά τον πήχυ της μόρφωσης με δυσκολίες και ιδιαίτερη προσπάθεια. Το σχολείο μας φιλοξενεί σήμερα 90 μαθητές. Προέρχονται από το Τσοτύλι και τα έρημα χωριά του Άνω (Δυτικού) Βοΐου. Ευρισκόμενο κοντά στα σύνορα με την Αλβανία, είναι φυσικό να φιλοξενεί και αρκετά παιδιά από τη γειτονική μας χώρα με πολύ ομαλή ενσωμάτωση στη σχολική μας κοινότητα και κοινωνία. Οι επιτυχίες και οι πρωτιές του περιφερειακού μας σχολείου έχουν πολλαπλάσια αξία, γιατί αποδίδονται σε παιδιά και μαθητές που στερούνται πολλών ερεθισμάτων και επιλογών. Προέχουν το πείσμα για μάθηση και διάκριση, το φιλότιμο και η αγωνία των παιδιών να ξεφύγουν και να γνωρίσουν νέους κόσμους για λίγα χρόνια. Όλα αυτά μας συγκινούν και δυναμώνουν τις προσπάθειες όλων μας για προσφορά πέραν των τυπικών υποχρεώσεων.
Θεοδώρα Μουστάκα, Διευθύντρια 3ου Γυμνασίου Κοζάνης:
Κάνοντας τον απολογισμό των 2-3 τελευταίων χρόνων, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τις σημαντικές επιπτώσεις του κορονοϊού στη σχολική ζωή. Από αυτές θα ήθελα να αφήσουμε πίσω ανεπιστρεπτί τις μάσκες που κρύβουν τα χαμόγελα των παιδιών, την επιβεβλημένη έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των μαθητών διαφορετικών τμημάτων, που είναι εντελώς αντίθετη με τη φιλοσοφία του σχολείου που στοχεύει στην κοινωνικοποίηση των παιδιών, τα συνεχή self test, τις χρονοβόρες ιχνηλατήσεις… Θα ήθελα να κρατήσουμε όμως, ένα θετικό που προέκυψε από την πανδημία, την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Και όχι αυτήν καθαυτή, αλλά την ευκαιρία που έδωσε στους εκπαιδευτικούς να εξελίξουν τις γνώσεις τους στους υπολογιστές, να χρησιμοποιήσουν νέα μέσα διδασκαλίας, να συνεργαστούν μεταξύ τους ανταλλάσσοντας ιδέες και γνώσεις, για να μπορέσουν να οργανώσουν τα μαθήματά τους σύμφωνα με τα νέα δεδομένα και να καταφέρουν να ανταποκριθούν στο εκπαιδευτικό τους έργο.
Το Υπουργείο Παιδείας δεν θα πρέπει να αφήσει ανεκμετάλλευτο το επίτευγμα αυτό. Είναι ευκαιρία να πραγματοποιήσει μια γενναία επένδυση που θα αποδώσει στο μέλλον, στα πλαίσια μιας σύγχρονης εκπαιδευτικής πολιτικής, που θα έχει ως στόχο τον ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης, και την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων τόσο σε μαθητές όσο και σε εκπαιδευτικούς. Αυτό προϋποθέτει κίνητρα, επιμορφώσεις εκπαιδευτικών και εξασφάλιση κατάλληλου τεχνολογικού εξοπλισμού σε σχολικές μονάδες, εκπαιδευτικούς και μαθητές. Αλλά αξίζει τον κόπο. Καλή και εποικοδομητική σχολική χρονιά σε εκπαιδευτικούς και μαθητές!
Παύλος Ταγτεβερενίδης, Διευθυντής Μουσικού Σχολείου Πτολεμαΐδας:
Σε εποχές ραγδαία μεταβαλλόμενες και σε κοινωνικές συνθήκες εξαιρετικά αβέβαιες, το σχολείο συνιστά έναν θεσμό που σου δίνει την εντύπωση ότι λειτουργεί με θαυμαστή συνέπεια και ολοένα αυξανόμενη αποδοτικότητα σε ποικίλους τομείς, γνωστικούς, μαθησιακούς, παιδαγωγικούς. Αυτό ακριβώς, νομίζω, είναι το μεγαλύτερο στοίχημα και για τη σχολική χρονιά 2022-2023: η απρόσκοπτη λειτουργία των σχολικών μονάδων σε πείσμα των καιρών και των πολυσύνθετων δυσκολιών, η διατήρηση του πολλαπλού ρόλου που επιτελεί, η ανεκτίμητη συμβολή του στην πνευματική καθοδήγηση των μαθητών και μαθητριών, με σκοπό όχι απλώς την κατάκτηση γνώσεων και την επίτευξη μετρήσιμων στοχεύσεων, αλλά την εσωτερίκευση αληθινών αξιών και τη διάπλαση των χαρακτήρων που χρειάζεται ο τόπος.
«Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε, ψυχές και θέμελα βάλε τώρα πιο βαθειά! Κι αν λίγη δύναμη σου μένει, μην κουρασθείς: είν’ η ψυχή σου ατσαλωμένη!». Τελικά, η διαχρονική συμβουλή του ποιητή προς τον δάσκαλο εμπεριέχει τα πάντα: τον πολύτιμο ρόλο του εκπαιδευτικού, την σπουδαία αξία του λειτουργήματός του, το πολυδιάστατο της αποστολής του, αλλά και τις πάσης φύσεως αντιξοότητες που ενυπάρχουν στο έργο του, συνήθως πρόδηλες και άλλοτε επιμελώς κρυμμένες. Ίσως, όμως, τα πράγματα είναι πιο απλά από όσο νομίζουμε. Αρκεί όλοι –γονείς, μαθητές, εκπαιδευτικοί, κοινωνία– να θυμόμαστε ότι, όσο δουλεύουν τα σχολεία, υπάρχει ελπίδα!
Ολυμπία Τσικαρδάνη, Φιλόλογος στο Γενικό Λύκειο Σερβίων /Συγγραφέας:
Όλοι ευχόμαστε στα παιδιά κάθε ηλικίας «Καλή Χρονιά» και ετοιμαζόμαστε για τη μικρή θάλασσα ελπίδων και ονείρων της τάξης που συνταράσσεται από κλυδωνισμούς κυμάτων εξαιτίας της νέας πολιτικής που αρνείται τη σίγουρη στεριά των ίσων ευκαιριών και λησμονεί τις ανάγκες του πνεύματος βυθίζοντας τον σύγχρονο άνθρωπο σε έναν κόσμο κλειστό και σκοτεινό, χωρίς Όραμα. Το δικό μας χρέος, όσων υπηρετούμε τη δημόσια εκπαίδευση, είναι να μετατρέψουμε τα μηνύματα των βέβηλων φωνών σε διάλογο αλήθειας και να διδάξουμε το σεβασμό προς την ανθρώπινη σκέψη και την ελευθερία, ελπίζοντας πως θα βοηθήσουμε στην πνευματική και ψυχική διάπλαση ελεύθερων ανθρώπων, ως αντιστάθμισμα στις αδικίες των καιρών και ως αντίβαρο στην απογύμνωση των ιδεών της εποχής μας.
Η παιδεία προσφέρει απλόχερα τη μεγαλύτερη θεραπευτική δύναμη της ψυχής, κατά τον Ι. Κακριδή, αφαιρεί το θηριώδες και την ακρισία, κατά τον Θεόφραστο, μπορεί να γίνει το πανίσχυρο όπλο των αδυνάτων, παλαίστρα αγώνων και ευγενούς άμιλλας, και ο σκοπός της είναι να μετατρέψει τη ζωή σε Νοηματισμένο Βίο. Γι’ αυτό, η παιδεία δεν είναι το πρώτο μέλημα των εξουσιών που πιστεύουν πως ο κόσμος προχωράει με κλωτσιές, μειώνουν τις δαπάνες για την παιδεία, κατηγορούν τον δάσκαλο που παλεύει αβοήθητος και κλείνουν σχολεία για να ανοίξουν «φυλακές» με αόρατα τείχη.
Μόνη λύση λοιπόν για την ανάσχεση της προμελετημένης α-παιδευσίας που προάγουν, είναι ο κάθε Δάσκαλος, με όλες του τις δυνάμεις, να γίνει βοηθός των απόκληρων νέων, να δώσει ανθρωπιστικό περιεχόμενο στη διδασκαλία του και να αντισταθεί στη φθορά των ιδεών και των ελπίδων τους, σπάζοντας τον «καταχθόνιο κύκλο» των διακρίσεων και του δεσποτισμού που τους επιβάλλουν. Άπειρες φωνές αφύπνισης των συνειδήσεων μπορούν να τον βοηθήσουν στο δύσκολο έργο του. Όπως η φωνή του ανεπανάληπτου Μπρεχτ, που συγκλονίζει όσους δεν εφησυχάζουν με τη διεισδυτική ματιά και την κριτική πένα του: «Αυτοί που μας κλέψαν το βιβλίο απ’ το χέρι, τώρα μας κατηγορούν ότι μείναμε αδιάβαστοι»…
