Του Γιάννη Γιαννίτσα
Μα καλά, που πήγε πάλι το βρώμικο μυαλό σου;
Εδώ μιλάμε για τις πίτες τις ελληνικές. Τις παραδοσιακές, της μαμάς, της γιαγιάς, της Κυριακής, της γιορτής, αυτές που πήρες απ’το φούρνο, τις τρίγωνες, τις στρογγυλές, με τυρί, με σπανάκι κι έλα, εντάξει, ας προχωρήσσουμε παρακάτω γιατί δεν τελειώνει αυτό με τις πίτες.
Pita. Απλά δείξε αυτή τη λέξη σε όποιον θες κι αν δεν καταλάβει οτι προέρχεται από την Ελλάδα, να με φτύσεις…Πίτα παιδί μου, πί-τα. Γεννήθηκες, μεγάλωσες και θες δε θες η ζωή σου ως Έλληνας σχετίζεται με μια πίτα. Ακούω και κάτι άλλους και μου λένε «δε μου αρέσει η πίτα». Πώς γίνεται να μη σου αρέσει έστω μία πίτα; Υπάρχουν τόσες πολλές. Παραπάνω από μια επιλογή για τον καθένα μας. Πώς γίνεται να απορρίπτεις όλες τις πίτες; Δεν παίζει. Απλά δεν το έψαξες πολύ. Υπάρχουν τόσα φύλλα, τόσες γεμίσεις, τόσα ζυμάρια διαφορετικά, δεν γίνεται να μη σου αρέσει κάποια.
Έδεσμα ποικολόμορφο, του οποίου η πρώτη προσπάθεια να ενταχθεί στις διατροφικές μας συνήθειες ανάγεται στην αρχαιότητα (οι περίφημοι πλακούντες). Εντάχθηκε στο διατροφολόγιο μας και πρωταγωνίστησε σε όλες τις φάσεις της διατροφικής μας εξέλιξης. Ιστορικά, πολιτισμικά και κοινωνικά, τη βρίσκουμε να πρωταγωνιστεί σ όλες τις φάσεις της ζωής μας με κάποιο τρόπο. Από τον απλούστερο, μέχρι τον πιο παραγωγικό. Την είδαμε τυλιγμένη στο πετσετάκι του αγρότη, την είδαμε κολατσιό για το παιδί στο σχολείο, στο μεσημεριανό μας τραπέζι σαν κυρίως γεύμα, ακομα και σαν τουριστική ατραξιον σε πολλές περιοχές της Ελλάδας (ευτυχώς ζούμε σε μια τέτοια).
Ψάξε την Κοζανίτικη ιστορία από όποια πλευρά θες τα κοζανίτικα κχια και το κοζανίτικο φύλλο ακολουθούν την ιστορία της περιοχής σε όλο το φάσμα της. Μπορεί τουριστικά μέχρι τώρα να τα καταφέρνουμε μέτρια, αλλά ο γαστροτουρισμός σίγουρα είναι η επόμενη επένδυση για τη Δυτική Μακεδονία. Κι αν θεωρείς οτι είμαι υπερβολικός που ονομάζω το γαστροτουρισμό επένδυση, βασίζοντας πάντα τη σκέψη μου στον οινοτουρισμό και τις πίτες, να θυμάσαι οτι το ξινόμαυρο, τα κχια και το κοζανίτικο φύλλο είναι ήδη τα πλέον εξαγώγιμα προϊόντα της περιοχής. Α, κι ο κρόκος!
Αλλά για μένα δεν ανήκουν στην ίδια κατηγορία. Είναι άλλο πράγμα να εξάγεις ένα προϊόν, ή έστω μια πρώτη ύλη και άλλο να εξάγεις γαστρονομία. Από τη μπουγάτσα του Θωμά, την τυρόπιτα του Βαμβακά μέχρι τις εξαγωγές οικογενειακών επιχειρήσεων (Κουκουτάρης, Κορέλας, Γώγος), η πόλη εξάγει γαστρονομία και δίνει θέσεις εργασίας σε οικογένειες βάζοντας γεμίσεις με φύλλα πάνω-κάτω και στέλνοντας την ιστορία μας στα πέρατα της γης. Αν αυτό δεν είναι γαστρονομική βιομηχανία, τότε δεν ξέρω τι άλλο μπορεί να είναι. Ξέρω όμως οτι συμβαίνει και μου αρέσει πολύ. Κι αν εσένα σου περνάει λιγάκι αδιάφορο, σκέψου οτι κάτι ξημερώματα που ήσουν «πίτα» περίμενες στον κοζανίτικο χιονιά να ξεφουρνιστούν τα πρώτα κχια. Έτσι ηξερες, έτσι έκανες.
Είναι αυτό που σου είπα και πριν: η πίτα είναι μέσα μας, δεν είναι φαγητό. Είναι συναίσθημα, μνήμη συλλογική γραμμένη στο DNAμας και έτσι θα περάσει και σε γενιές επόμενες, ακόμα πιο απομακρυσμένες από εποχές δύσκολες που μια πίτα τάιζε-καλοτάιζε-οικογένειες ολόκληρες και «τράνευε» παιδιά.
ΥΓ1: Το μόνο που μας λείπει είναι η γιαγιά μας να κάνει μερικά τατουάζ…θα ταιριάζουν στα καλογυμνασμένα από τον κλώστη χέρια της…άλλωστε, αυτή ήταν πάντα ο σεφ της καρδιάς μας. Αυτή και οι πίτες της.
