Ο όρος καρδιαγγειακή νόσος περιέχει ένα ευρύ φάσμα νόσων, περιλαμβάνοντας όλες τις παθολογικές μεταβολές που αφορούν την καρδιά ή/και τα αιμοφόρα αγγεία. Πρόκειται για νοσήματα στα οποία κοινός παρονομαστής είναι η παρουσία της αθηροσκλήρωσης στα αγγεία του σώματος. Η αθηροσκλήρωση είναι η σημαντικότερη ασθένεια των αρτηριών. Ως αθηροσκλήρωση χαρακτηρίζεται η εναπόθεση πλάκας ανομοιογενούς σύστασης στην επιφάνεια του αρτηριακού τοιχώματος. Η χρόνια εναπόθεση έχει ως αποτέλεσμα την αγγειακή στένωση. Ανάλογα με το που βρίσκονται οι αθηρωματικές πλάκες εξαρτάται η κλινική εκδήλωση της νόσου. Έτσι, όταν προσβάλλονται οι αρτηρίες του εγκεφάλου και του τραχήλου έχουμε εκδήλωση αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων (παροδικά ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια), όταν προσβάλλονται οι αρτηρίες της καρδιάς (στεφανιαίες αρτηρίες) έχουμε την εκδήλωση καρδιακών επεισοδίων (έμφραγμα μυοκαρδίου, στηθάγχη, αιφνίδιος θάνατος), ενώ όταν προσβάλλονται οι αρτηρίες των 
κάτω άκρων εκδηλώσεις περιφερικής αρτηριοπάθειας (διαλείπουσα χωλότητα, πόνος στα κάτω άκρα, γάγγραινα, ακρωτηριασμός σκέλους). Η υποκείμενη αθηροσκλήρωση αναπτύσσεται ύπουλα κατά τη διάρκεια πολλών ετών και συνήθως είναι προχωρημένη κατά το χρόνο εμφάνισης συμπτωμάτων. Αυτό το στοιχείο είναι εξαιρετικά σημαντικό για την πρόληψη της εμφάνισης της.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η κύρια αιτία θανάτου, παγκοσμίως.
Υπολογίζεται ότι 17,5 εκατομμύρια άνθρωποι κατέληξαν από καρδιαγγειακές παθήσεις μόνο το 2012, αντιπροσωπεύοντας το 31% του συνόλου των θανάτων παγκοσμίως. Από αυτούς τους θανάτους, εκτιμάται ότι περίπου 7,4 εκατομμύρια ήταν λόγω της στεφανιαίας νόσου και 6,7 εκατομμύρια οφείλονταν σε εγκεφαλικό επεισόδιο. Αν και η θνησιμότητα από καρδιαγγειακή νόσο έχει μειωθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες σε πολλές χώρες της Ευρώπης, ωστόσο παραμένει η κύρια αιτία πρόωρου θανάτου. Στην Ελλάδα τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου, με ετήσια θνησιμότητα ίση με 220/100.000 άτομα το 2011. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, το ποσοστό θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα μειώθηκε σε χώρες υψηλού εισοδήματος. Αυτό οφείλεται στη μείωση των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου και στην καλύτερη διαχείριση των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Ποιοι είναι οι καρδιαγγειακοί παράγοντες κινδύνου;
Στις μέρες μας έχει καταστεί σαφές ότι υπάρχει μια σειρά παραγόντων κινδύνου που προάγουν τη νόσο. Η πρόληψη λοιπόν των νοσημάτων αυτών στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου. Οι παράγοντες κινδύνου των καρδιαγγειακών νοσημάτων χωρίζονται σε μη τροποποιήσιμους, δηλαδή παράγοντες στους οποίους δεν μπορούμε να παρέμβουμε (ηλικία, κληρονομικό ιστορικό κ.α.) και σε τροποποιήσιμους (βλέπε πίνακα).
| Χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής | Βιοχημικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά (τροποποιήσιμοι) |
| Δίαιτα πλούσια σε κορεσμένα λίπη, χοληστερόλη και θερμίδες.
Κάπνισμα κατανάλωση οινοπνεύματος σωματική δραστηριότητα |
Αυξημένα επίπεδα ολικής και LDL χοληστερόλης
Υπέρταση επίπεδα HDL χοληστερόλης Υπεργλυκαιμία, σακχαρώδης διαβήτης Παχυσαρκία |
Τα τελευταία χρόνια επικράτησε η άποψη πως εκτός από αυτούς τους γνωστούς και τεκμηριωμένους παράγοντες κινδύνου υπάρχουν και άλλοι, νεότεροι. Αυτοί έχουν προγνωστική, πιθανότατα και παθογενετική σημασία στην εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου. Κάποιοι από αυτούς είναι η υπερομοκυστεϊναιμία, τα αυξημένα επίπεδα λιποπρωτεΐνης (α) (Lp(a)), αυξημένα επίπεδα θρομβωτικών παραγόντων όπως του ινωδογόνου, η φλεγμονή (δείκτες φλεγμονής όπως η C- αντιδρώσα πρωτεΐνη) καθώς και το οξειδωτικό στρες!
Πως συμβάλει το οξειδωτικό στρες στον καρδιαγγειακό κίνδυνο;
Η οξείδωση της χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (LDL χοληστερόλης) ή αλλιώς της «κακής» χοληστερόλης είναι ένας βασικός 
παράγοντας για την ανάπτυξη και την εξέλιξη της νόσου. Η οξειδωμένη μορφή της LDL χοληστερόλης (oxLDL) είναι περισσότερο αθηρογόνος από τη κανονική της μορφή. Όταν η LDL χοληστερόλη υποστεί οξείδωση, μπορεί να εναποθέσει πιο εύκολα χοληστερίνη στα κύτταρα του αρτηριακού τοιχώματος. Έτσι, αθροίζεται στα τοιχώματα των αγγείων και προκαλεί δομικές αλλαγές με τελικό αποτέλεσμα τον σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας.
Από πού μπορούμε να προμηθεύουμε αντιοξειδωτικά;
Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές βιταμίνες οι οποίες συμβάλλουν στην μείωση της οξείδωσης της LDL χοληστερόλης. Είναι πλούσια σε φλαβονοειδή τα οποία έχουν αντιοξειδωτικές και αντιθρομβωτικές ιδιότητες. Επίσης είναι καλές πηγές καλίου το οποίο όπως είναι γνωστό σε όλους μας μειώνει την αρτηριακή πίεση. Μάλιστα οι φυτικές ίνες που υπάρχουν στα φρούτα και τα λαχανικά επιφέρουν μείωση της χοληστερόλης. Όλα αυτά τα ευεργετικά συστατικά των φρούτων και λαχανικών συμβάλλουν στην μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου.
Πως μπορούμε να μειώσουμε τον καρδιαγγειακό κίνδυνο;
Το μυστικό για την μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου είναι:
- μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, φυτικές ίνες, καρπούς, δημητριακά ολικής άλεσης και όσπρια,
- ο περιορισμός του αλατιού,
- η μείωση των trans και κορεσμένων λιπαρών, η αύξηση της πρόσληψης των ω3, λιπαρών οξέων,
- το ελαιόλαδο ως η κύρια πηγή λίπους στην διατροφή, το οποίο είναι πλούσια πηγή της αντιοξειδωτικής βιταμίνης Ε,
- το κόψιμο του καπνίσματος,
- ο μετριασμός της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ,
- η επίτευξη ενός φυσιολογικού βάρους,
- η έναρξη φυσικής δραστηριότητας .
Επιπλέον, απαραίτητη προϋπόθεση για τη μείωση του κίνδυνου από καρδιαγγειακά νοσήματα, θεωρείται η διαχείριση της υπέρτασης, του διαβήτη και της υπερλιπιδαιμίας.
