Σήμερα 4 Οκτωβρίου «γιορτάζεται» ως θεσμός η Παγκόσμια Ημέρα Ζώων, η οποία καθιερώθηκε το 1925 για να γνωρίζουμε καλύτερα τον «πλούσιο» κόσμο τους, ωστόσο οι ανθρώπινες ενέργειες απειλούν αρκετά είδη το 2024.
Αρκετά είδη είναι υπό εξαφάνιση το 2024 στην Παγκόσμια Ημέρα Ζώων, με μερικά θηλαστικά, όμως, να κινδυνεύουν περισσότερα συγκριτικά με άλλα.
Τα είδη που είναι υπό εξαφάνιση το 2024
Εκατοντάδες χιλιάδες ζώα –σε όλο τον κόσμο– απειλούνται από την ανθρώπινη δράση και την κλιματική αλλαγή, χρήζοντας προστασία και προσπάθειες διατήρησης. Η WWF, μάλιστα, έκανε μία σχετική λίστα με τα 10 πιο απειλούμενα είδη στον κόσμο για το 2024.
1) Λεοπάρδαλη του Αμούρ
Πρώτο είδος, που απειλείται με εξαφάνιση παγκοσμίως για το 2024 είναι η λεοπάρδαλη του Αμούρ.
Μεταξύ 2014 και 2015, είχαν απομείνει στη φυσική τους περιοχή 92 λεοπαρδάλεις, ενώ ο αριθμός τους πλέον αγγίζει τις 84.
Αποτελούν συχνό θήραμα για τους λαθροκυνηγούς, οι οποίοι τις σκοτώνουν για το τρίχωμα και τα οστά τους, το τελευταίο εκ των οποίων πωλείται για χρήση στην παραδοσιακή ασιατική ιατρική.
Κινδυνεύουν από την απώλεια ενδιαιτημάτων λόγω φυσικών και ανθρωπογενών πυρκαγιών. Η κλιματική αλλαγή οδηγεί επίσης σε μείωση της διαθεσιμότητας θηραμάτων.
2) Ρινόκερος
Οι ρινόκεροι είναι ένα από τα ζώα, που κυνηγούν όσο κανένα άλλο είδος στον πλανήτη.
Τα κέρατά τους χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική και επιδεικνύονται ως σύμβολο και επίδειξη πλούτου. Ένα κέρατο ρινόκερου της Ιάβας μπορεί να πωληθεί στη μαύρη αγορά έως και 30.000 δολάρια ΗΠΑ το κιλό.
Λόγω της λαθροθηρίας, τρία από τα πέντε είδη ρινόκερων συγκαταλέγονται στα ζώα που απειλούνται με εξαφάνιση το 2024: ο μαύρος ρινόκερος, ο ρινόκερος της Ιάβας και ο ρινόκερος της Σουμάτρας. Ο ρινόκερος της Ιάβας βρίσκεται πιο κοντά στην εξαφάνιση με μόνο περίπου 60 ζώα να έχουν απομείνει, τα οποία βρίσκονται όλα στο Εθνικό Πάρκο Ujung Kulon στην Ινδονησία, ενώ ο πληθυσμός του μαύρου ρινόκερου εκτιμάται ότι είναι περίπου 5.500.
3) Ουραγκοτάγκοι
Τα δύο είδη ουρακοτάγκων, ο ουρακοτάγκος του Τουπανούλι και ο ουρακοτάγκος της Σουμάτρας, έχουν και τα δύο υποστεί απότομη μείωση στον πληθυσμό τους.
Πριν από έναν αιώνα υπήρχαν πιθανώς περισσότεροι από 230.000 ουρακοτάγκοι συνολικά, αλλά ο ουρακοτάγκος της Βόρνεας υπολογίζεται τώρα σε περίπου 104.700 με βάση την επικαιροποιημένη γεωγραφική περιοχή και ο ουρακοτάγκος της Σουμάτρας σε περίπου 13.846.
Απειλούνται κυρίως από την απώλεια ενδιαιτημάτων λόγω της αποψίλωσης των δασών από τον άνθρωπο για την παραγωγή φοινικέλαιου.
4) Γορίλας
Υπάρχουν δύο είδη γορίλων, ο ανατολικός γορίλας και ο δυτικός γορίλας, τα οποία απειλούνται με εξαφάνιση.
Τα τρία από τα τέσσερα είδη έχουν χαρακτηριστεί μάλιστα ως «Κρισίμως Κινδυνεύοντα» στον Κόκκινο Κατάλογο Απειλούμενων Ειδών της IUCN. Ο μόνος που δεν είναι, είναι ο ορεινός γορίλας, ένα υποείδος του ανατολικού γορίλα, ο οποίος θεωρείται υπό εξαφάνιση.
5) Σαόλα
Συχνά αποκαλούμενη ως «ασιατικός μονόκερος», η σαολά είναι ένα από τα σπανιότερα θηλαστικά στον πλανήτη και για το λόγο αυτό, βρίσκεται στον κατάλογο των ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση το 2024.
Ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1992 στην οροσειρά Annamite στο Βιετνάμ και συναντάται σπάνια.
Δεν έχουν διεξαχθεί επίσημες έρευνες για τον προσδιορισμό του ακριβούς αριθμού του πληθυσμού της, αλλά η IUCN εκτιμά ότι ο συνολικός πληθυσμός του σαολά είναι λιγότερος από 750, πιθανότατα πολύ μικρότερος.
6) Πυγμαία φώκαινα
Ως το μικρότερο και πιο απειλούμενο θαλάσσιο θηλαστικό στον κόσμο, η πυγμαία φώκαινα έχει χαρακτηριστεί από την IUCN ως απειλούμενο με εξαφάνιση είδος από το 1996 και οι ειδικοί λένε ότι μπορεί να έχουν απομείνει μόνο περίπου 10 ζώα, παρά τις εκτεταμένες προσπάθειες διάσωσης.
Η μεγαλύτερη απειλή τους προέρχεται από την παράνομη αλιεία του totoaba, ενός μεγάλου ψαριού που έχει μεγάλη ζήτηση λόγω της κολυμβητικής του κύστης. Οι πυγμαίες φώκαινες καταλήγουν κατά λάθος να μπλέκονται στα δίχτυα που στήνονται για το totoaba και πνίγονται επειδή δεν μπορούν πλέον να κολυμπήσουν στην επιφάνεια και να αναπνεύσουν.
Οι προσπάθειες διατήρησης οδήγησαν στη θέσπιση απαγόρευσης των διχτυών τον Ιούλιο του 2016, αλλά η παράνομη αλιεία συνεχίζεται και η απειλή παραμένει. Οι προσπάθειες επικεντρώνονται τώρα στην επιβολή της απαγόρευσης των συρματοκιβωτίων και στη δίωξη όσων τα χρησιμοποιούν.
7) Τίγρης των νήσων Σούνδων
Από όλα τα μεγάλα αιλουροειδή, οι τίγρεις βρίσκονται ολοένα και πιο κοντά στην εξαφάνιση.
Με λιγότερες από 3.900 τίγρεις να έχουν απομείνει, υπάρχουν μόνο στο 4% της ιστορικής τους εξάπλωσης. Ειδικά οι τίγρεις των νήσων Σούνδων είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Με τον αριθμό τους να υπολογίζεται σήμερα σε λιγότερες από 400, η επιταχυνόμενη αποψίλωση των δασών και η αχαλίνωτη λαθροθηρία σημαίνουν ότι θα μπορούσε να καταλήξει να εξαφανιστεί, όπως οι αντίστοιχες του Τζαβάν και του Μπαλί.
Παρά τις αυξημένες προσπάθειες για τη διατήρηση των τίγρεων – συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της επιβολής του νόμου και της ικανότητας καταπολέμησης της λαθροθηρίας – μια σημαντική αγορά παραμένει στη Σουμάτρα και σε άλλα μέρη της Ασίας για μέρη και προϊόντα τίγρεων.
8) Δελφίνι του Γιανγκτσέ
Το συγκεκριμένο δελφίνι μένει στον ποταμό Γιανγκτσέ στην Κίνα. Δυστυχώς, είναι ευάλωτα στην αλιεία, παρόλο που δεν αποτελούν άμεσο στόχο των αλιέων, μεγάλος αριθμός του είδους πεθαίνει όταν παγιδεύεται κατά λάθος σε αλιευτικά εργαλεία.
Τα νερά στα οποία ζουν είναι επίσης συνεχώς γεμάτα με ψαράδες και ανθρώπους που χρησιμοποιούν τις υδάτινες οδούς για να μετακινηθούν, οπότε τραυματίζονται και σκοτώνονται από βάρκες και πλοία.
Επιπλέον, τα νερά τους επηρεάζονται επίσης από υψηλά επίπεδα τοξικών ρύπων. Στον Γιανγκτσέ έχουν απομείνει 1.000 έως 1.800 δελφίνια. Ο ετήσιος ρυθμός μείωσης κατά 13% σημαίνει ότι τα ζώα αυτά αναμένεται να εξαφανιστούν μέσα σε 10 χρόνια, αν δεν υπάρξουν αποτελεσματικές δράσεις διατήρησης.
9) Χελώνα
Δύο είδη θαλάσσιας χελώνας απειλούνται με εξαφάνιση στον Κόκκινο Κατάλογο Απειλούμενων Ειδών της IUCN: Ενώ οι θαλάσσιες χελώνες Leatherback χαρακτηρίζονται ως ευάλωτες, αν και ο πληθυσμός τους μειώνεται και αρκετοί υποπληθυσμοί τους απειλούνται με εξαφάνιση.
Το κυνήγι αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για τις θαλάσσιες χελώνες, με τους λαθροθήρες να έχουν ως στόχο τα αυγά, τα όστρακα, το κρέας και το δέρμα τους. Κινδυνεύουν επίσης από την απώλεια ενδιαιτημάτων, τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα και τη ρύπανση, καθώς και από την κλιματική αλλαγή.
Η θερμοκρασία της άμμου καθορίζει το φύλο των νεοσσών, με τα αυγά να αναπτύσσονται ως θηλυκά σε θερμότερες θερμοκρασίες. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και μικρές αλλαγές στη θερμοκρασία θα μπορούσαν να αλλοιώσουν την αναλογία των φύλων των πληθυσμών.
10) Ελέφαντας
Τελευταίοι στον κατάλογο των ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση το 2024 είναι οι ελέφαντες.
Ενώ ορισμένοι πληθυσμοί αφρικανικών ελεφάντων αυξάνονται, κυρίως στη νότια Αφρική, οι αριθμοί συνεχίζουν να μειώνονται σε άλλες περιοχές, ιδίως στην κεντρική Αφρική και σε τμήματα της ανατολικής Αφρικής.
Με περίπου 415.000 ελέφαντες να έχουν απομείνει στην ήπειρο, το είδος θεωρείται ευάλωτο.
Οι αριθμοί των ασιατικών ελεφάντων έχουν μειωθεί κατά τουλάχιστον 50% τις τελευταίες τρεις γενιές και εξακολουθούν να μειώνονται μέχρι σήμερα. Με μόνο 40.000-50.000 να έχουν απομείνει στη φύση, το είδος χαρακτηρίζεται ως απειλούμενο.
Ωστόσο, το είδος που κινδυνεύει περισσότερο είναι ο ελέφαντας της Σουμάτρας, με πληθυσμό περίπου 2.400-2.800.